70 urodziny Tatrzańskiego Parku Narodowego

Obchody jubileuszu rozpoczęliśmy 22 października w zakopiańskim kinie Sokół uroczystą premierą filmu „Ostatnia noc na Kopieńcu” autorstwa Bartka Solika. Sala wypełniła się po brzegi – zabrakło wolnych miejsc dla spóźnionych, co najlepiej świadczy o zainteresowaniu tym wydarzeniem. Wzruszający, trzydziestominutowy dokument opowiada historię dwóch góralskich sióstr, które jako młode dziewczęta przeżyły ostatnie chwile tradycyjnego pasterskiego życia na hali Kopieniec przed wywłaszczeniem ich rodziny.  Publiczność nagrodziła film i jego bohaterki gromkimi brawami, a wielu widzów nie kryło wzruszenia. Po projekcji odbyła się rozmowa z udziałem twórcy Bartka Solika, Heleny i Zofii Stasik oraz Stanisława Skupnia – bohaterów filmu, Piotra Bąka i Agnieszki Gąsienicy-Giewont – autorów wystawy „To nom jesce w dusy gro. O wywłaszczeniu górali z Tatr”, Katarzyny Gąsienicy-Józkowy – współautorki badań terenowych oraz Szymona Ziobrowskiego – dyrektora Tatrzańskiego Parku Narodowego. Spotkanie poprowadził Paweł Skawiński – wieloletni dyrektor TPN.

Fot. Małgorzata Samson

Kolejnego dnia, w czwartek,  w Kuźnicach uroczyście otworzyliśmy plenerową wystawę „To nom jesce w dusy gro. O wywłaszczeniu górali z Tatr”. Choć idea utworzenia Parku miała szczytne założenia – ochrony przyrody przy poszanowaniu własności – jej realizacja w czasach komunistycznych wypaczyła pierwotne intencje i położyła się cieniem na relacjach Parku z góralską społecznością. Ekspozycja ukazuje tworzenie TPN w realiach PRL – zarówno z perspektywy administracyjnej, jak i relacji mieszkańców Podhala. Autorzy wystawy, Piotra Bąk i Agnieszka Gąsienica-Giewont, wywłaszczenia przedstawiają jako proces historyczny, gospodarczy i społeczny, który odcisnął piętno na ludzkich losach. Między wystąpieniami rozbrzmiewały pasterskie śpiewki i dźwięki tradycyjnych instrumentów, co nadało uroczystości wyjątkowy, wzruszający charakter. W wydarzeniu udział wzięli również uczestnicy projektu, którzy zgodzili się podzielić swoimi historiami. Ta lekcja historii przypomina, że nasz Park to nie tylko przyroda, lecz także ludzie i ich losy – zarówno ci, którzy musieli ustąpić miejsca chronionej przyrodzie, jak i ci, którzy przez lata tej przyrodzie służyli.  Wśród gości tego wydarzenia znalazła się Ministra Klimatu i Środowiska Paulina Hennig-Kloska, która podkreśliła znaczenie pielęgnowania pamięci o historii TPN oraz tworzenia parków narodowych w zgodzie z lokalną społecznością.

Fot. Magdalena Ficek

Fot. Marek Podmokły

Centralnym punktem obchodów była uroczysta gala jubileuszowa, podczas której świętowaliśmy wspólnie z pracownikami, partnerami i przyjaciółmi Parku. Nie brakowało podniosłych chwil: część pracowników została uhonorowana Medalami za Długoletnią Służbę, część otrzymała Odznaki Honorowe za Zasługi dla Ochrony Środowiska i Klimatu. W jubileuszowym roku 70-lecia Parku tytułem Dobroczyńca TPN kapituła uhonorowała  też dwie wyjątkowe postaci – bardzo różne pod względem drogi życiowej, ale jednakowo oddane górom. Tytuł otrzymali Władysław Kukulak – budowniczy tatrzańskich szlaków, wizjoner i praktyk, oraz Wiesław Wójcik – redaktor, krajoznawca, przewodnik, autor książek i znawca piśmiennictwa górskiego, wieloletni redaktor „Wierchów”. Wszyscy laureaci zostali nagrodzeni gromkimi brawami, a my mogliśmy podziękować tym, którzy z pasją i oddaniem współtworzyli sukces idei ochrony Tatr oraz świętować wspólnie z nimi. Podczas gali siły muzycznie połączyła kapela góralska złożona z pracowników TPN i przyjaciół, wprowadzając wyjątkową, serdeczną atmosferę wspólnego świętowania. Goście mogli także obejrzeć kilka archiwalnych i współczesnych filmów oraz posłuchać koncertu zespołu Trebunie-Tutki. Nie zabrakło życzeń i urodzinowego tortu.

Fot. Bartłomiej Jurecki

W dniach od 23 do 25 października 2025 roku odbyła się także siódma już konferencja naukowa organizowana w cyklu „Przyroda Tatrzańskiego Parku Narodowego a człowiek”.  Tym razem uczestnicy zastanawiali się „Jak chronić przyrodę w obliczu zmian klimatycznych i społecznych”.  Podczas konferencji zaprezentowano łącznie ponad 100 prac naukowych w formie referatów i posterów, ukazujących aktualne wyniki badań nad przyrodą Tatr. W trzydniowych obradach uczestniczyli przedstawiciele wszystkich głównych ośrodków naukowych zajmujących się Tatrami, dzięki czemu wydarzenie miało wyjątkowy, przekrojowy charakter. Naukowcy dzielili się wiedzą z zakresu m.in. botaniki, zoologii, geologii, klimatu oraz wpływu człowieka na ekosystem górski. Wszyscy uczestnicy podkreślali wyjątkowy charakter spotkania, które na tle innych konferencji naukowych odznacza się wyjątkową różnorodnością i gromadzi w jednym miejscu specjalistów z wielu dziedzin nauki. Konferencja stała się prawdziwym forum wymiany doświadczeń i pomysłów, integrując środowisko naukowców i praktyków zajmujących się ochroną Tatr.


Pełni energii i inspiracji płynącej z doświadczeń minionych siedemdziesięciu lat wchodzimy w kolejny rozdział historii Parku – z niezmiennym zaangażowaniem w ochronę Tatr i troską o ich przyszłość. Dziękujemy wszystkim, którzy przyjęli zaproszenie do wspólnego świętowania. Bez otoczenia społecznego nie ma skutecznej ochrony.