Tatrzański Park Narodowy wraz z partnerem słowackim, Muzeum Ochrony Przyrody i Speleologii z Liptowskiego Mikulasza rozpoczął realizację projektu pt. „Odkrywanie bogactwa wspólnego tatrzańskiego podziemia”. Projekt współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach programu Interreg Polska – Słowacja 2021-2027.
Głównym celem projektu jest udostępnianie i promocja transgranicznego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego przy wykorzystaniu innowacyjnych metod.
Projekt oparty będzie na szczegółowych badaniach naukowych dwóch czaszek niedźwiedzi odnalezionych w 2022 r. w dwóch jaskiniach, po stronie polskiej w Jaskini Wielkiej Śnieżnej w Tatrach oraz po stronie słowackiej w Demianowskiej Jaskini Lodowej w Niżnich Tatrach. Badania te umożliwią m. in. odpowiedzi na pytania: ile miały lat i czym się odżywiały te zwierzęta, jak wyglądały ich trasy migracyjne, w jakich okolicznościach i kiedy doszło do ich śmierci w jaskini oraz jakie warunki klimatyczne wówczas panowały. Następnie historia ich życia wraz z miejscami odnalezienia czaszek zostanie zaprezentowana na dwóch tożsamych ekspozycjach, po polskiej i po słowackiej stronie. Wystawy będą wyposażone w tablice edukacyjne, wzbogacone o elementy graficzne. Zaprezentowany zostanie również krótkometrażowy film dotyczący badań czaszek niedźwiedzi oraz miejsc ich odnalezienia w jaskiniach. Dla osób z niepełnosprawnościami film zostanie wyposażony w audiodeskprycję oraz tłumacza języka migowego (polskiego i słowackiego). W gablocie zostanie wyeksponowana czaszka wraz z jej modelem 3D, przeznaczonym do oglądu dotykowego dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Ponadto wystawę wzbogaci wirtualny spacer po jaskini, wykonany metodą skaningu laserowego z elementami graficznymi, wraz z trójwymiarowym modelem jaskini. Pozwoli to przybliżyć podziemne ekosystemy wszystkim turystom, również tym, dla których wizyta w prawdziwej jaskini jest z różnych przyczyn niemożliwa.
Już teraz serdecznie zapraszamy na wernisaże wystaw!
Tatranský národný park spolu so slovenským partnerom, Múzeom ochrany prírody a jaskyniarstva v Liptovskom Mikuláši zahájil realizáciu projektu s názvom „Odkrývanie bohatstva spoločného tatranského podzemia“. Projekt je spolufinancovaný z prostriedov Európskej únie v rámci programu Interreg Poľsko - Slovensko 2021 - 2027.
Hlavným cieľom projektu je sprístupnenie a propagácia cezhraničného prírodného a kultúrneho dedičstva s využitím inovatívnych metód.
Projekt bude založený na podrobnom vedeckom výskume dvoch medvedích lebiek nájdených v roku 2022 v dvoch jaskyniach: Veľkej snežnej jaskyni v Tatrách na poľskej strane a v Demänovskej ľadovej jaskyni v Nízkych Tatrách na slovenskej strane. Výskum okrem iného poskytne odpovede na otázky typu aké staré boli tieto zvieratá a čím sa živili, aké boli ich migračné trasy, za akých okolností a kedy došlo k ich úhynu v jaskyni a aké boli v tom čase klimatické podmienky.
Príbeh života lebiek spolu s miestami ich nálezu bude následne prezentovaný na dvoch identických výstavách, na poľskej a slovenskej strane. Výstavy budú vybavené náučnými tabuľami obohatenými o grafické prvky. Prezentovaný bude aj krátky film o výskume medvedích lebiek a o miestach, kde sa lebky v jaskyniach našli. Pre osoby so zdravotným znevýhodnením bude film vybavený audio komentárom, titulkami a tlmočníkom do posunkovej reči (poľskej a slovenskej). Lebka bude vystavená vo vitríne spolu s jej 3D modelom určeným na hmatové prezeranie pre zrakovo znevýhodnených návštevníkov. Okrem toho bude výstava obohatená o virtuálnu prehliadku jaskyne, vytvorenú laserovým skenovaním s grafickými prvkami, spolu s 3D modelom jaskyne. Tým sa podzemný ekosystém priblíži všetkým turistom vrátane tých, pre ktorých je návšteva skutočnej jaskyne z rôznych dôvodov nemožná.
Srdečne vás pozývame na otvorenie výstavy už teraz!
Głównym celem projektu jest udostępnianie i promocja transgranicznego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego przy wykorzystaniu innowacyjnych metod.
Projekt oparty będzie na szczegółowych badaniach naukowych dwóch czaszek niedźwiedzi odnalezionych w 2022 r. w dwóch jaskiniach, po stronie polskiej w Jaskini Wielkiej Śnieżnej w Tatrach oraz po stronie słowackiej w Demianowskiej Jaskini Lodowej w Niżnich Tatrach. Badania te umożliwią m. in. odpowiedzi na pytania: ile miały lat i czym się odżywiały te zwierzęta, jak wyglądały ich trasy migracyjne, w jakich okolicznościach i kiedy doszło do ich śmierci w jaskini oraz jakie warunki klimatyczne wówczas panowały. Następnie historia ich życia wraz z miejscami odnalezienia czaszek zostanie zaprezentowana na dwóch tożsamych ekspozycjach, po polskiej i po słowackiej stronie. Wystawy będą wyposażone w tablice edukacyjne, wzbogacone o elementy graficzne. Zaprezentowany zostanie również krótkometrażowy film dotyczący badań czaszek niedźwiedzi oraz miejsc ich odnalezienia w jaskiniach. Dla osób z niepełnosprawnościami film zostanie wyposażony w audiodeskprycję oraz tłumacza języka migowego (polskiego i słowackiego). W gablocie zostanie wyeksponowana czaszka wraz z jej modelem 3D, przeznaczonym do oglądu dotykowego dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Ponadto wystawę wzbogaci wirtualny spacer po jaskini, wykonany metodą skaningu laserowego z elementami graficznymi, wraz z trójwymiarowym modelem jaskini. Pozwoli to przybliżyć podziemne ekosystemy wszystkim turystom, również tym, dla których wizyta w prawdziwej jaskini jest z różnych przyczyn niemożliwa.
Już teraz serdecznie zapraszamy na wernisaże wystaw!
Tatranský národný park spolu so slovenským partnerom, Múzeom ochrany prírody a jaskyniarstva v Liptovskom Mikuláši zahájil realizáciu projektu s názvom „Odkrývanie bohatstva spoločného tatranského podzemia“. Projekt je spolufinancovaný z prostriedov Európskej únie v rámci programu Interreg Poľsko - Slovensko 2021 - 2027.
Hlavným cieľom projektu je sprístupnenie a propagácia cezhraničného prírodného a kultúrneho dedičstva s využitím inovatívnych metód.
Projekt bude založený na podrobnom vedeckom výskume dvoch medvedích lebiek nájdených v roku 2022 v dvoch jaskyniach: Veľkej snežnej jaskyni v Tatrách na poľskej strane a v Demänovskej ľadovej jaskyni v Nízkych Tatrách na slovenskej strane. Výskum okrem iného poskytne odpovede na otázky typu aké staré boli tieto zvieratá a čím sa živili, aké boli ich migračné trasy, za akých okolností a kedy došlo k ich úhynu v jaskyni a aké boli v tom čase klimatické podmienky.
Príbeh života lebiek spolu s miestami ich nálezu bude následne prezentovaný na dvoch identických výstavách, na poľskej a slovenskej strane. Výstavy budú vybavené náučnými tabuľami obohatenými o grafické prvky. Prezentovaný bude aj krátky film o výskume medvedích lebiek a o miestach, kde sa lebky v jaskyniach našli. Pre osoby so zdravotným znevýhodnením bude film vybavený audio komentárom, titulkami a tlmočníkom do posunkovej reči (poľskej a slovenskej). Lebka bude vystavená vo vitríne spolu s jej 3D modelom určeným na hmatové prezeranie pre zrakovo znevýhodnených návštevníkov. Okrem toho bude výstava obohatená o virtuálnu prehliadku jaskyne, vytvorenú laserovým skenovaním s grafickými prvkami, spolu s 3D modelom jaskyne. Tým sa podzemný ekosystém priblíži všetkým turistom vrátane tých, pre ktorých je návšteva skutočnej jaskyne z rôznych dôvodov nemožná.
Srdečne vás pozývame na otvorenie výstavy už teraz!
We wrześniu ruszył projekt „Drapieżne pogranicze – transgraniczna współpraca na rzecz zintegrowanej ochrony dużych drapieżników w Polsce i na Słowacji”. Tatrzański Park Narodowy jest jednym z 19 partnerów realizującym ten projekt.
Głównym jego celem jest wzmocnienie współpracy transgranicznej PL-SK w zarządzaniu populacją dużych drapieżników: niedźwiedzia, wilka i rysia, zapewniającej długoterminowe utrzymanie oraz ochronę stanu populacji gatunków na obszarze pogranicza polsko-słowackiego.
W pierwszym etapie projektu przeprowadzona zostanie analiza istniejących już danych o stanie i rozmieszczeniu trzech gatunków, na podstawie której zostaną opracowane wytyczne do monitoringu dużych drapieżników. W efekcie określona zostanie jednolita metodologia zbierania, gromadzenia i przetwarzania informacji oraz stworzony zostanie plan monitoringu dużych drapieżników.
Kolejnym krokiem będzie przeprowadzenie monitoringu wilka, rysia i niedźwiedzia w terenie (w tym genetycznego i wizyjnego) oraz budowa systemu informatycznego obejmującego centralną bazę danych, która zostanie zasilona danymi z przeprowadzonych badań terenowych oraz innych dostępnych źródeł. O unikatowości tego elementu projektu świadczy zastosowanie innowacyjnych technik monitoringu wykorzystujących sztuczną inteligencję.
Część badawczą projektu uzupełniają działania edukacyjne, rozwijające świadomość ekologiczną społeczności lokalnych, turystów i organizacji pogranicza w zakresie potrzeby ochrony gatunków objętych projektem. Koegzystencja ludzi i dużych drapieżników, zwłaszcza wilków, nie zawsze bywa bezkonfliktowa, edukacja stanowi zatem istotny element tego typu inicjatyw i ma na celu zwiększenie akceptacji społecznej dla gatunków objętych ochroną.
Partnerzy:
Projekt rozpoczął się we wrześniu 2024 roku i trwać będzie aż do sierpnia 2026 r.
Dofinansowanie projektu jest z funduszu europejskiego Interreg Polska – Słowacja 2021-2027 i wynosi 1 115 777,46 EUR.
Głównym jego celem jest wzmocnienie współpracy transgranicznej PL-SK w zarządzaniu populacją dużych drapieżników: niedźwiedzia, wilka i rysia, zapewniającej długoterminowe utrzymanie oraz ochronę stanu populacji gatunków na obszarze pogranicza polsko-słowackiego.
W pierwszym etapie projektu przeprowadzona zostanie analiza istniejących już danych o stanie i rozmieszczeniu trzech gatunków, na podstawie której zostaną opracowane wytyczne do monitoringu dużych drapieżników. W efekcie określona zostanie jednolita metodologia zbierania, gromadzenia i przetwarzania informacji oraz stworzony zostanie plan monitoringu dużych drapieżników.
Kolejnym krokiem będzie przeprowadzenie monitoringu wilka, rysia i niedźwiedzia w terenie (w tym genetycznego i wizyjnego) oraz budowa systemu informatycznego obejmującego centralną bazę danych, która zostanie zasilona danymi z przeprowadzonych badań terenowych oraz innych dostępnych źródeł. O unikatowości tego elementu projektu świadczy zastosowanie innowacyjnych technik monitoringu wykorzystujących sztuczną inteligencję.
Część badawczą projektu uzupełniają działania edukacyjne, rozwijające świadomość ekologiczną społeczności lokalnych, turystów i organizacji pogranicza w zakresie potrzeby ochrony gatunków objętych projektem. Koegzystencja ludzi i dużych drapieżników, zwłaszcza wilków, nie zawsze bywa bezkonfliktowa, edukacja stanowi zatem istotny element tego typu inicjatyw i ma na celu zwiększenie akceptacji społecznej dla gatunków objętych ochroną.
Partnerzy:
- Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krakowie,
- Nadleśnictwo Stary Sącz,
- Nadleśnictwo Nawojowa,
- Nadleśnictwo Piwniczna,
- Nadleśnictwo Krościenko,
- Nadleśnictwo Myślenice,
- Nadleśnictwo Gorlice,
- Nadleśnictwo Łosie,
- Nadleśnictwo Limanowa,
- Nadleśnictwo Nowy Targ,
- Instytut Badawczy Leśnictwa,
- Babiogórski Park Narodowy,
- Gorczański Park Narodowy,
- Tatrzański Park Narodowy,
- Pieniński Park Narodowy,
- Magurski Park Narodowy,
- Administrację Pienińskiego Parku Narodowego (Słowacja),
- Administrację Tatrzańskiego Parku Narodowego (Słowacja),
- Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych, które pełnić będzie rolę partnera wiodącego.
Projekt rozpoczął się we wrześniu 2024 roku i trwać będzie aż do sierpnia 2026 r.
Dofinansowanie projektu jest z funduszu europejskiego Interreg Polska – Słowacja 2021-2027 i wynosi 1 115 777,46 EUR.
Projekt ten jest realizowany przez konsorcjum 33 instytucji naukowych z 21 krajów (19 europejskich, Kanady i USA). Polskę reprezentuje zespół badawczy pod kierownictwem prof. Michała Grabowskiego, składający się z naukowców z Katedry Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii oraz Pracowni BioBank z Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, współpracujący z Tatrzańskim Parkiem Narodowym w zakresie badań na naszym terenie (próbki są pobierane między innymi w rejonie Morskiego Oka i Łysej Polany, gdzie w terenie można spotkać niewielkie namioty).
Do celów BGE należą:
1) intensyfikacja oraz międzynarodowa koordynacja badań genetycznych i genomowych nakierowanych na dokumentację różnorodności biologicznej w Europie,
2) zrozumienie ewolucyjnych mechanizmów, które ją ukształtowały,
3) monitorowanie zmian bioróżnorodności (biomonitoring ekosystemów) związanych z antropopresją, np. globalnym ociepleniem, a także
4) opracowanie strategii zapobiegających jej utracie.
W ramach projektu powstaną referencyjne biblioteki barkodów DNA oraz rozpoznany zostanie poziom różnorodności genetycznej organizmów kluczowych dla ochrony przyrody. Eksperci skupią się na gatunkach słabo rozpoznanych, np. zapylaczy, gatunkach inwazyjnych, chronionych, bezkręgowców słodkowodnych oraz na tzw. dark taxa, czyli drobnych i trudno rozróżnialnych stawonogach, które zwykle są pomijane w badaniach. Przyjrzą się też gatunkom szczególnie interesującym pod względem biogeograficznym i przyrodniczym. Systemem barkodów zostaną też objęte okazy muzealne, czy to gatunki wymarłe, zagrożone, czy okazy typowe, na podstawie których opisano dany gatunek.
Uczeni stworzą też bibliotekę referencyjną całych genomów organizmów modelowych, gatunków krytycznie zagrożonych wymarciem lub unikatowych pod względem biologicznym oraz opracują jednolite standardy badań bioróżnorodności za pomocą metod opartych o barkody DNA. Opracowane zostaną standardy dla wszystkich etapów prac, od metod pobierania i dokumentowania materiału badawczego w terenie, przez protokoły laboratoryjne, po metody gromadzenia, weryfikacji i udostępniania danych. Wypracowany zostanie też model tworzenia narodowych inicjatyw barkodingowych i koordynowania gromadzenia danych na poziomie krajowym.
Efektem prac ma być powstanie sieci naukowej, które będzie integrowała instytucje zajmujące się barkodingiem oraz koordynującej barkodowanie bioróżnorodności Europy.
Polska została wybrana jako kraj modelowy do rozwinięcia krajowej sieci barkodingowej (Polish Barcode of Life, PolBOL). Działania te będą oparte o krajowy punkt kontaktowy sieci International Barcode of Life (iBOL), a w ich ramach zostanie wdrożony w naszym kraju biomonitoring bazujący na DNA. Polski zespół zbuduje też bibliotekę barkodów DNA organizmów żyjących w Polsce. Uczeni skupią się na faunie wodnej, dark taxa oraz cennych okazach muzealnych, a w dalszej perspektywie będą też barkodowali inne grupy organizmów, w tym grzyby czy rośliny.
Polacy wyznaczą też – oczywiście we współpracy z innymi członkami konsorcjum naukowego – gatunki i obszary szczególnie cenne dla Europy oraz wezmą udział w badaniach różnorodności genetycznej w tych regionach. W ramach tego zadania będą kontynuowali trwającą już do kilku lat współpracę z Charkowskim Uniwersytetem Narodowym im. Wasyla Karazina, polegającą na badaniu ekosystemów wodnych stepu czarnomorskiego.
Więcej o projekcie można znaleźć na stronie projektu Biodiversity Genomics Europe.
Do celów BGE należą:
1) intensyfikacja oraz międzynarodowa koordynacja badań genetycznych i genomowych nakierowanych na dokumentację różnorodności biologicznej w Europie,
2) zrozumienie ewolucyjnych mechanizmów, które ją ukształtowały,
3) monitorowanie zmian bioróżnorodności (biomonitoring ekosystemów) związanych z antropopresją, np. globalnym ociepleniem, a także
4) opracowanie strategii zapobiegających jej utracie.
W ramach projektu powstaną referencyjne biblioteki barkodów DNA oraz rozpoznany zostanie poziom różnorodności genetycznej organizmów kluczowych dla ochrony przyrody. Eksperci skupią się na gatunkach słabo rozpoznanych, np. zapylaczy, gatunkach inwazyjnych, chronionych, bezkręgowców słodkowodnych oraz na tzw. dark taxa, czyli drobnych i trudno rozróżnialnych stawonogach, które zwykle są pomijane w badaniach. Przyjrzą się też gatunkom szczególnie interesującym pod względem biogeograficznym i przyrodniczym. Systemem barkodów zostaną też objęte okazy muzealne, czy to gatunki wymarłe, zagrożone, czy okazy typowe, na podstawie których opisano dany gatunek.
Uczeni stworzą też bibliotekę referencyjną całych genomów organizmów modelowych, gatunków krytycznie zagrożonych wymarciem lub unikatowych pod względem biologicznym oraz opracują jednolite standardy badań bioróżnorodności za pomocą metod opartych o barkody DNA. Opracowane zostaną standardy dla wszystkich etapów prac, od metod pobierania i dokumentowania materiału badawczego w terenie, przez protokoły laboratoryjne, po metody gromadzenia, weryfikacji i udostępniania danych. Wypracowany zostanie też model tworzenia narodowych inicjatyw barkodingowych i koordynowania gromadzenia danych na poziomie krajowym.
Efektem prac ma być powstanie sieci naukowej, które będzie integrowała instytucje zajmujące się barkodingiem oraz koordynującej barkodowanie bioróżnorodności Europy.
Polska została wybrana jako kraj modelowy do rozwinięcia krajowej sieci barkodingowej (Polish Barcode of Life, PolBOL). Działania te będą oparte o krajowy punkt kontaktowy sieci International Barcode of Life (iBOL), a w ich ramach zostanie wdrożony w naszym kraju biomonitoring bazujący na DNA. Polski zespół zbuduje też bibliotekę barkodów DNA organizmów żyjących w Polsce. Uczeni skupią się na faunie wodnej, dark taxa oraz cennych okazach muzealnych, a w dalszej perspektywie będą też barkodowali inne grupy organizmów, w tym grzyby czy rośliny.
Polacy wyznaczą też – oczywiście we współpracy z innymi członkami konsorcjum naukowego – gatunki i obszary szczególnie cenne dla Europy oraz wezmą udział w badaniach różnorodności genetycznej w tych regionach. W ramach tego zadania będą kontynuowali trwającą już do kilku lat współpracę z Charkowskim Uniwersytetem Narodowym im. Wasyla Karazina, polegającą na badaniu ekosystemów wodnych stepu czarnomorskiego.
Więcej o projekcie można znaleźć na stronie projektu Biodiversity Genomics Europe.
Tatrzański Park Narodowy wraz z jedenastoma innymi partnerami rozpoczyna nowy międzynarodowy projekt promujący koegzystencję ludzi i dużych drapieżników (wilka, rysia i niedźwiedzia) w Karpatach: projekt LECA – Interreg Central Europe.
Projekt LECA (z ang. Supporting the coexistence and conservation of Carpathian LargE Carnivores) ma na celu nawiązanie transgranicznej współpracy w zakresie monitorowania i ochrony dużych drapieżników w krajach karpackich. W ciągu najbliższych trzech lat będziemy uczestniczyć w międzynarodowym, multidyscyplinarnym zespole specjalistów z siedmiu krajów i wspólnie wypracowywać oraz wdrażać skoordynowane ponad granicami działania oparte na wynikach badań naukowych, aby lepiej chronić duże drapieżniki i zapobiegać konfliktom z nimi w krajach karpackich. Projektem kieruje Uniwersytet Mendla w czeskim Brnie, a uczestniczą w nim parki narodowe, organizacje pozarządowe, ministerstwa, służby leśne i uniwersytety z Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Słowenii i Rumunii.
Projekt LECA opiera się na trzech głównych filarach – monitoringu, ograniczaniu sytuacji konfliktowych i zapobieganiu kłusownictwu. Międzynarodowy zespół ma za zadanie wypracować spójne i skuteczne zasady monitoringu wykorzystującego potencjał lokalnych społeczności i różnych grup interesu, takich jak myśliwi, rolnicy, samorządy i instytucje państwowe. Rezultatem tych prac mają być aktualne informacje o populacjach dużych drapieżników w regionach transgranicznych oraz wskazanie skutecznych środków zapobiegania konfliktom, które zostaną wprowadzone na poziomie karpackim. Mają być one oparte na ulepszonej współpracy partycypacyjnej na poziomie lokalnym, regionalnym i ponadnarodowym.
Duże drapieżniki są kluczowymi składnikami ekosystemów leśnych w Karpatach, regionie, w którym występują jedne z najliczniejszych populacji rysi, wilków i niedźwiedzi w Europie. Nie ma jednak pewności czy populacje te są stabilne, a w dyskursie politycznym, medialnym i publicznym dominuje wiele mitów ponieważ dane nie są gromadzone w sposób transgranicznie zharmonizowany, bez wspólnych przepisów i polityki dotyczącej ochrony tych zwierząt (np. zapobiegania kłusownictwu) oraz bez wspólnej koordynacji między zainteresowanymi państwami. Oczywiste jest jednak, że rzeczywiste czy też fikcyjne, wyolbrzymione konflikty między ludźmi a dużymi drapieżnikami nasilają się. Aby promować koegzystencję tych zwierząt i lokalnych społeczności, utrzymać ich żywotne populacje, zabezpieczyć naturalną ekspansję i rekolonizację w krajach karpackich, potrzebne są skoordynowane działania oparte na wynikach badań naukowych. Trzeba także zwalczać błędne przekonania.
Projekt jest finansowany przez Interreg Central Europe (Komisja Europejska). Więcej informacji o projekcie znajduje się na stronie www.interreg-central.eu/projects/leca.
Projekt LECA (z ang. Supporting the coexistence and conservation of Carpathian LargE Carnivores) ma na celu nawiązanie transgranicznej współpracy w zakresie monitorowania i ochrony dużych drapieżników w krajach karpackich. W ciągu najbliższych trzech lat będziemy uczestniczyć w międzynarodowym, multidyscyplinarnym zespole specjalistów z siedmiu krajów i wspólnie wypracowywać oraz wdrażać skoordynowane ponad granicami działania oparte na wynikach badań naukowych, aby lepiej chronić duże drapieżniki i zapobiegać konfliktom z nimi w krajach karpackich. Projektem kieruje Uniwersytet Mendla w czeskim Brnie, a uczestniczą w nim parki narodowe, organizacje pozarządowe, ministerstwa, służby leśne i uniwersytety z Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Słowenii i Rumunii.
Projekt LECA opiera się na trzech głównych filarach – monitoringu, ograniczaniu sytuacji konfliktowych i zapobieganiu kłusownictwu. Międzynarodowy zespół ma za zadanie wypracować spójne i skuteczne zasady monitoringu wykorzystującego potencjał lokalnych społeczności i różnych grup interesu, takich jak myśliwi, rolnicy, samorządy i instytucje państwowe. Rezultatem tych prac mają być aktualne informacje o populacjach dużych drapieżników w regionach transgranicznych oraz wskazanie skutecznych środków zapobiegania konfliktom, które zostaną wprowadzone na poziomie karpackim. Mają być one oparte na ulepszonej współpracy partycypacyjnej na poziomie lokalnym, regionalnym i ponadnarodowym.
Duże drapieżniki są kluczowymi składnikami ekosystemów leśnych w Karpatach, regionie, w którym występują jedne z najliczniejszych populacji rysi, wilków i niedźwiedzi w Europie. Nie ma jednak pewności czy populacje te są stabilne, a w dyskursie politycznym, medialnym i publicznym dominuje wiele mitów ponieważ dane nie są gromadzone w sposób transgranicznie zharmonizowany, bez wspólnych przepisów i polityki dotyczącej ochrony tych zwierząt (np. zapobiegania kłusownictwu) oraz bez wspólnej koordynacji między zainteresowanymi państwami. Oczywiste jest jednak, że rzeczywiste czy też fikcyjne, wyolbrzymione konflikty między ludźmi a dużymi drapieżnikami nasilają się. Aby promować koegzystencję tych zwierząt i lokalnych społeczności, utrzymać ich żywotne populacje, zabezpieczyć naturalną ekspansję i rekolonizację w krajach karpackich, potrzebne są skoordynowane działania oparte na wynikach badań naukowych. Trzeba także zwalczać błędne przekonania.
Projekt jest finansowany przez Interreg Central Europe (Komisja Europejska). Więcej informacji o projekcie znajduje się na stronie www.interreg-central.eu/projects/leca.
Tatrzański Park Narodowy rozpoczął realizację przedsięwzięcia grantowego pn. „Tatry dla wszystkich – zwiększenie dostępności przestrzeni TPN dla osób z niepełnosprawnościami”, finansowanego przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w ramach programu „Obszar chroniony, obszar dostępny”. Działania zaplanowane w projekcie dotyczą wielu aspektów dostępności Parku: obszaru architektonicznego, organizacyjnego, technicznego, komunikacyjnego i edukacyjnego.
W ramach projektu wydarzy się wiele ważnych rzeczy m.in. odbędą się szkolenia pracowników Parku oraz podmiotów współpracujących w zakresie komunikacji i obsługi osób z niepełnosprawnościami, wycieczki i zajęcia edukacyjne dla osób z niepełnosprawnościami. Wyposażymy Centrum Edukacji Przyrodniczej, Punkt Informacji Turystycznej oraz punkty wejścia do Doliny Strążyskiej i Doliny Małej Łąki w pętle indukcyjne. Wykonamy tłumaczenia na język migowy i audiodeskrypcje materiałów edukacyjnych wyświetlanych w CEP, wydamy przewodnik po najpopularniejszych szlakach tłumaczony na PJM. Przystosujemy Dolinę Strążyską do potrzeb osób poruszających się na wózkach oraz z problemami wzroku. Kupimy także dwa urządzenia Joelette do transportu w górach osób z niepełnosprawnością czterokończynową. A dodatkowo, zaplanowaliśmy wystawę „Ciemność i cisza – o zwierzętach, które nie widzą i nie słyszą”. Więcej informacji na temat realizacji projektu będziemy komunikować na bieżąco. Śledźcie nasze kanały!
Raz jeszcze dziękujemy PFRON i Ministerstwu Klimatu i Środowiska za uruchomienie programu.
W ramach projektu wydarzy się wiele ważnych rzeczy m.in. odbędą się szkolenia pracowników Parku oraz podmiotów współpracujących w zakresie komunikacji i obsługi osób z niepełnosprawnościami, wycieczki i zajęcia edukacyjne dla osób z niepełnosprawnościami. Wyposażymy Centrum Edukacji Przyrodniczej, Punkt Informacji Turystycznej oraz punkty wejścia do Doliny Strążyskiej i Doliny Małej Łąki w pętle indukcyjne. Wykonamy tłumaczenia na język migowy i audiodeskrypcje materiałów edukacyjnych wyświetlanych w CEP, wydamy przewodnik po najpopularniejszych szlakach tłumaczony na PJM. Przystosujemy Dolinę Strążyską do potrzeb osób poruszających się na wózkach oraz z problemami wzroku. Kupimy także dwa urządzenia Joelette do transportu w górach osób z niepełnosprawnością czterokończynową. A dodatkowo, zaplanowaliśmy wystawę „Ciemność i cisza – o zwierzętach, które nie widzą i nie słyszą”. Więcej informacji na temat realizacji projektu będziemy komunikować na bieżąco. Śledźcie nasze kanały!
Raz jeszcze dziękujemy PFRON i Ministerstwu Klimatu i Środowiska za uruchomienie programu.
„Promocja Parków Narodowych jako marki” to nazwa projektu realizowanego od 2016 roku przez Ministerstwo Środowiska (obecnie Ministerstwo Klimatu i Środowiska), który ma na celu zbudowanie trwałego poparcia społecznego dla instytucji parków narodowych, a także aktywnie zaangażuje rzesze Polaków w realizowaną przez nie misję ochrony przyrody. Zadania w ramach projektu mają też zwiększyć siłę prowadzonych przez poszczególne parki narodowe działań edukacyjnych. Działania realizowane w ramach projektu finansowane są ze środków Unii Europejskiej ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
Parki narodowe, choć obejmują 1% powierzchni kraju, od ponad 80 lat stanowią najważniejszy element systemu ochrony dziedzictwa przyrodniczego w Polsce. Zostały utworzone na obszarach wyróżniających się szczególnymi wartościami przyrodniczymi i kulturowymi. Jednocześnie obszary objęte najwyższą formą ochrony są, w znacznej części, udostępnione ludziom. Na terenie parków narodowych możliwe jest zwiedzanie i uprawianie turystyki. Dbają o to pracownicy parków – specjaliści wielu dziedzin, których zadaniem jest ochrona zasobów przyrodniczych, prowadzenie badań naukowych, a także edukacja oraz udostępnianie chronionego w parkach dziedzictwa.
„Promocja Parków Narodowych jako marki” to projekt o zasięgu ogólnopolskim, który jest realizowany we współpracy ze wszystkimi 23 parkami narodowymi w Polsce. Działania w jego ramach finansowane są z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
Dotychczas w ramach Projektu powstała seria filmów „Przeżyj to! Polskie parki narodowe”. Cykl obejmuje 23 filmy opowiadające o każdym z istniejących w Polsce parków narodowych oraz dodatkowy film prezentujący dorobek polskich parków narodowych jako całości. Filmy przedstawiają wyjątkową przyrodę parków, związaną z nimi kulturę i tradycję oraz znajdujące się w ich pobliżu atrakcje turystyczne (www.youtube.com/watch?v=2SvEYN_iCAI&list=PLrWAtxHx4r7oi9lgMgjpHF4zsj-vgr2_G&index=240).
Z kolei w serii 6 krótkich filmów animowanych Pan Żubr wyjaśni jak i dlaczego należy zachowywać się w parku narodowym. Filmy dostępne są na kanale You Tube Ministerstwa Klimatu i Środowiska (www.youtube.com/watch?v=SBjZVOMQprA&list=PLrWAtxHx4r7oHZO40PNcq2Ub5avwdW_Fb).
Wydano również serię 24 folderów o Polskich Parkach Narodowych. Cykl publikacji obejmuje 23 foldery zawierając krótkie opisy poszczególnych parków, wybranych ścieżek edukacyjnych i szlaków turystycznych oraz folder opisujący parki jako instytucje chroniące dziedzictwo przyrodnicze naszego kraju (www.gov.pl/attachment/873ef748-06b4-4d44-aea1-59ef903c412b).
Zrealizowano także cykl szkoleń dla pracowników parków narodowych (przeszkolono blisko 270 osób). Ponadto w Łodzi, Warszawie i Zabrzu powstały murale, których tematyka związana jest z historią i działalnością parków narodowych w Polsce oraz realizowaną przez nie misją ochrony przyrody. Na muralach (zlokalizowanych na blokach mieszkalnych) znajdują się QR kody, za pośrednictwem których można dowiedzieć się ciekawostek na temat parku narodowego oraz biologii i ekologii gatunków roślin i zwierząt na nim umiejscowionych.
Jednym z ostatnich Zadań w ramach projektu jest powstanie 23 stron internetowych parków narodowych oraz jednej strony głównej, w wersji mobilnej i desktopowej. Realizacja Zadania oficjalnie ruszyła w październiku br. wraz z pierwszym postępowaniem i prowadzona jest przez Tatrzański Park Narodowy na mocy Pełnomocnictwa (DOP/2/POIŚ/2022) w imieniu i na rzecz Ministerstwa Klimatu i Środowiska w ramach Projektu POIS.02.04.00-00-0001/15 „Promocja Parków Narodowych jako marki”.
Projekt „Promocja Parków Narodowych jako marki” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020
Parki narodowe, choć obejmują 1% powierzchni kraju, od ponad 80 lat stanowią najważniejszy element systemu ochrony dziedzictwa przyrodniczego w Polsce. Zostały utworzone na obszarach wyróżniających się szczególnymi wartościami przyrodniczymi i kulturowymi. Jednocześnie obszary objęte najwyższą formą ochrony są, w znacznej części, udostępnione ludziom. Na terenie parków narodowych możliwe jest zwiedzanie i uprawianie turystyki. Dbają o to pracownicy parków – specjaliści wielu dziedzin, których zadaniem jest ochrona zasobów przyrodniczych, prowadzenie badań naukowych, a także edukacja oraz udostępnianie chronionego w parkach dziedzictwa.
„Promocja Parków Narodowych jako marki” to projekt o zasięgu ogólnopolskim, który jest realizowany we współpracy ze wszystkimi 23 parkami narodowymi w Polsce. Działania w jego ramach finansowane są z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
Dotychczas w ramach Projektu powstała seria filmów „Przeżyj to! Polskie parki narodowe”. Cykl obejmuje 23 filmy opowiadające o każdym z istniejących w Polsce parków narodowych oraz dodatkowy film prezentujący dorobek polskich parków narodowych jako całości. Filmy przedstawiają wyjątkową przyrodę parków, związaną z nimi kulturę i tradycję oraz znajdujące się w ich pobliżu atrakcje turystyczne (www.youtube.com/watch?v=2SvEYN_iCAI&list=PLrWAtxHx4r7oi9lgMgjpHF4zsj-vgr2_G&index=240).
Z kolei w serii 6 krótkich filmów animowanych Pan Żubr wyjaśni jak i dlaczego należy zachowywać się w parku narodowym. Filmy dostępne są na kanale You Tube Ministerstwa Klimatu i Środowiska (www.youtube.com/watch?v=SBjZVOMQprA&list=PLrWAtxHx4r7oHZO40PNcq2Ub5avwdW_Fb).
Wydano również serię 24 folderów o Polskich Parkach Narodowych. Cykl publikacji obejmuje 23 foldery zawierając krótkie opisy poszczególnych parków, wybranych ścieżek edukacyjnych i szlaków turystycznych oraz folder opisujący parki jako instytucje chroniące dziedzictwo przyrodnicze naszego kraju (www.gov.pl/attachment/873ef748-06b4-4d44-aea1-59ef903c412b).
Zrealizowano także cykl szkoleń dla pracowników parków narodowych (przeszkolono blisko 270 osób). Ponadto w Łodzi, Warszawie i Zabrzu powstały murale, których tematyka związana jest z historią i działalnością parków narodowych w Polsce oraz realizowaną przez nie misją ochrony przyrody. Na muralach (zlokalizowanych na blokach mieszkalnych) znajdują się QR kody, za pośrednictwem których można dowiedzieć się ciekawostek na temat parku narodowego oraz biologii i ekologii gatunków roślin i zwierząt na nim umiejscowionych.
Jednym z ostatnich Zadań w ramach projektu jest powstanie 23 stron internetowych parków narodowych oraz jednej strony głównej, w wersji mobilnej i desktopowej. Realizacja Zadania oficjalnie ruszyła w październiku br. wraz z pierwszym postępowaniem i prowadzona jest przez Tatrzański Park Narodowy na mocy Pełnomocnictwa (DOP/2/POIŚ/2022) w imieniu i na rzecz Ministerstwa Klimatu i Środowiska w ramach Projektu POIS.02.04.00-00-0001/15 „Promocja Parków Narodowych jako marki”.
Projekt „Promocja Parków Narodowych jako marki” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020
Tatrzański Park Narodowy w 2018 r. otrzymał ze środków Unii Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dofinansowanie na wybudowanie u wylotu Doliny Kościeliskiej nowoczesnego Centrum Edukacji Przyrodniczej.
Centrum będzie służyć kształtowaniu zrozumienia oraz szacunku dla tatrzańskiej przyrody poprzez zaangażowanie zwiedzających TPN w ochronę jej dziedzictwa i kształtowanie postawy współodpowiedzialności za przyrodę Parku.
Budynek będzie podzielony na 3 strefy:
W tak przygotowanym budynku zostanie stworzona nowoczesna, multimedialna ekspozycja, tłumacząca różne aspekty zjawisk krasowych, które są największą atrakcją Doliny Kościeliskiej.
Wystawa będzie składać się z kilku sal:
Poczekalnia – w tym miejscu turyści będą się mogli zapoznać z informacjami o pogodzie, warunkach na szlakach, zasadach zwiedzania TPN, aktualnych zjawiskach przyrodniczych: co kwitnie, jakie zwierzęta można spotkać itp. Będzie tam też „kosz”, czyli interaktywne stanowisko pokazujące, jak śmieci wpływają na środowisko, jak długo się rozkładają, ile śmieci się wywozi z TPN. Ponadto, znajdzie się tam „Oś czasu TPN”, czyli historia ochrony Tatr w formie interaktywnego stanowiska, w postaci monitora przesuwającego się na szynach i wyświetlającego informacje o każdej z prezentowanych dat. A także przestrzeń na wystawy czasowe.
Sala Formy Jaskiniowe – będą tam prezentowane filmy oraz diorama omawiające poszczególne formy jaskiniowe. Zwiedzający sami będą podświetlać interesującą ich formę, co będzie uruchamiało prezentację.
Sala Jaskinia Lodowa – będą tam odtworzone ze szkła i akrylu formy lodowe w jaskiniach.
Sala Podziemne Skarby – znajdą się tam plansze z opisem jaskiń udostępnionych dla turystów wraz z komentarzem oraz projekcja filmowa pokazująca walory przyrodnicze jaskiń niedostępnych i dostępnych dla turystów.
Sala Woda – będzie to diorama z mappingiem pokazująca przebieg wody przez meandry, studnie, syfony itp.
Sala W podczerwieni – zwiedzający otrzymają gogle noktowizyjne i latarkę na podczerwień, by odnajdywać narysowane na ścianach gatunki zwierząt, które podświetlać się będą pod wpływem podczerwieni.
Sala Oczy Ciemności – będzie to przejście przez ciemny korytarz jaskini. Najpierw zwiedzający obserwuje korytarz jaskini na monitorach, zapamiętuje trasę. Po czym, idzie do całkowicie zaciemnionego korytarza, sprawdzając przy tym swoją pamięć.
Sala Jak Nietoperz – zwiedzający wyposażeni w kaski z czujnikami zbliżania, będą mieli za zadanie przejść przez ciemny labirynt.
Wystawa będzie dostosowana dla osób niepełnosprawnych. Przewidujemy także tłumaczenia poszczególnych prezentacji na języki obce.
Wartość projektu: 25 448 448,37 PLN
Dofinansowanie: 20 726 122,52 PLN w tym:
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 85% w wysokości: 17 617 204,14 PLN
Umowa POIS.02.04.00-00-0079/17 z dnia 31.01.2018r.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 15% w wysokości: 3 108 918,38 PLN, Umowa dotacji 136/2018/Wn06/OP-BA-YS/D
Planowana data zakończenia projektu: czerwiec 2023 r.
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
• etyczny,
• jawny,
• przejrzysty.
W związku z tym, stworzone zostało proste narzędzie do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości lub nadużyć finansowych dotyczących projektów finansowanych ze środków pochodzących z Programu Infrastruktura i Środowisko dostępne na stronie http://www.pois.gov.pl/nieprawidlowosci. Osoby mające wiedzę o potencjalnych nieprawidłowościach mogą także wysłać e-mail pod adres naduzycia.POIS@mir.gov.pl.
Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
Centrum będzie służyć kształtowaniu zrozumienia oraz szacunku dla tatrzańskiej przyrody poprzez zaangażowanie zwiedzających TPN w ochronę jej dziedzictwa i kształtowanie postawy współodpowiedzialności za przyrodę Parku.
Budynek będzie podzielony na 3 strefy:
- część nadziemną o powierzchni 35 m2, która będzie pełnić funkcję świetlika nad strefą wejścia
- strefę wejścia o powierzchni 167 m2
- część podziemną o powierzchni 675 m2, która będzie stanowić główną część ekspozycji
W tak przygotowanym budynku zostanie stworzona nowoczesna, multimedialna ekspozycja, tłumacząca różne aspekty zjawisk krasowych, które są największą atrakcją Doliny Kościeliskiej.
Wystawa będzie składać się z kilku sal:
Poczekalnia – w tym miejscu turyści będą się mogli zapoznać z informacjami o pogodzie, warunkach na szlakach, zasadach zwiedzania TPN, aktualnych zjawiskach przyrodniczych: co kwitnie, jakie zwierzęta można spotkać itp. Będzie tam też „kosz”, czyli interaktywne stanowisko pokazujące, jak śmieci wpływają na środowisko, jak długo się rozkładają, ile śmieci się wywozi z TPN. Ponadto, znajdzie się tam „Oś czasu TPN”, czyli historia ochrony Tatr w formie interaktywnego stanowiska, w postaci monitora przesuwającego się na szynach i wyświetlającego informacje o każdej z prezentowanych dat. A także przestrzeń na wystawy czasowe.
Sala Formy Jaskiniowe – będą tam prezentowane filmy oraz diorama omawiające poszczególne formy jaskiniowe. Zwiedzający sami będą podświetlać interesującą ich formę, co będzie uruchamiało prezentację.
Sala Jaskinia Lodowa – będą tam odtworzone ze szkła i akrylu formy lodowe w jaskiniach.
Sala Podziemne Skarby – znajdą się tam plansze z opisem jaskiń udostępnionych dla turystów wraz z komentarzem oraz projekcja filmowa pokazująca walory przyrodnicze jaskiń niedostępnych i dostępnych dla turystów.
Sala Woda – będzie to diorama z mappingiem pokazująca przebieg wody przez meandry, studnie, syfony itp.
Sala W podczerwieni – zwiedzający otrzymają gogle noktowizyjne i latarkę na podczerwień, by odnajdywać narysowane na ścianach gatunki zwierząt, które podświetlać się będą pod wpływem podczerwieni.
Sala Oczy Ciemności – będzie to przejście przez ciemny korytarz jaskini. Najpierw zwiedzający obserwuje korytarz jaskini na monitorach, zapamiętuje trasę. Po czym, idzie do całkowicie zaciemnionego korytarza, sprawdzając przy tym swoją pamięć.
Sala Jak Nietoperz – zwiedzający wyposażeni w kaski z czujnikami zbliżania, będą mieli za zadanie przejść przez ciemny labirynt.
Wystawa będzie dostosowana dla osób niepełnosprawnych. Przewidujemy także tłumaczenia poszczególnych prezentacji na języki obce.
Wartość projektu: 25 448 448,37 PLN
Dofinansowanie: 20 726 122,52 PLN w tym:
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 85% w wysokości: 17 617 204,14 PLN
Umowa POIS.02.04.00-00-0079/17 z dnia 31.01.2018r.
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 15% w wysokości: 3 108 918,38 PLN, Umowa dotacji 136/2018/Wn06/OP-BA-YS/D
Planowana data zakończenia projektu: czerwiec 2023 r.
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
• etyczny,
• jawny,
• przejrzysty.
W związku z tym, stworzone zostało proste narzędzie do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości lub nadużyć finansowych dotyczących projektów finansowanych ze środków pochodzących z Programu Infrastruktura i Środowisko dostępne na stronie http://www.pois.gov.pl/nieprawidlowosci. Osoby mające wiedzę o potencjalnych nieprawidłowościach mogą także wysłać e-mail pod adres naduzycia.POIS@mir.gov.pl.
Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
Tatrzański Park Narodowy na początku kwietnia 2019 r. podpisał umowę na dofinansowanie kolejnego projektu remontu szlaków. Tym razem prace będą prowadzone w Tatrach Wysokich w latach 2019–2023.
Celem projektu jest polepszenie stanu ochrony wysokogórskich siedlisk przyrodniczych Natura 2000 oraz zagrożonych gatunków roślin i zwierząt poprzez zmniejszenie presji turystycznej na ekosystemy Tatr Wysokich. W ramach projektu zaplanowano remont 41,326 km szlaków turystycznych – naprawę nawierzchni, zapewnienie odwodnienia oraz zabezpieczenia przed erozją terenów w sąsiedztwie ścieżek, a także wymianę sztucznych ułatwień. Do wykonania remontu wykorzystane zostanie doświadczenie zdobyte przy analogicznych projektach przeprowadzonych w masywie Czerwonych Wierchów i otoczenia Doliny Chochołowskiej. Prace będą podzielone na siedem odcinków w przedziale wysokości ok. 1400–2301 m n.p.m. Odcinki szlaków, na których będą prowadzone prace to: szlak z Przełęczy Liliowe na Krzyżne, szlak z Morskiego Oka przez Świstówkę do Doliny Pięciu Stawów Polskich, ze Szpiglasowego Wierchu na Kozi Wierch, z Doliny Pańszczycy przez Przełęcz Krzyżne do Doliny Pięciu Stawów Polskich, zejście Żlebem Kulczyńskiego i podejście na Zadni Granat, podejście na Skrajny Granat, szlak z Czarnego Stawu na Kozią Przełęcz. W ramach projektu będzie również prowadzony monitoring nielegalnego ruchu turystycznego na terenach nieudostępnionych przez park. Celem monitoringu jest zmniejszenie penetracji ostoi zwierząt w rejonach pozaszlakowych.
W wyniku realizacji projektu bezpośredniej poprawie ulegnie stan 10 siedlisk oraz 14 gatunków zwierząt i 10 gatunków roślin.
Wartość projektu: 3840089,33 PLN
Wartość Wydatków kwalifikowalnych: 3155869,38 PLN
Dofinansowanie UE 85% kosztów kwalifikowalnych: 2682488,97 PLN Umowa POIS.02.04.00-00-0031/18-00 z dnia 28.03.2019r.
Dofinansowanie Ministerstwa Klimatu i Środowiska 15% kosztów kwalifikowalnych, Umowa dotacji 36/DE/2020 z dnia 19.02.2020r.
Planowana data zakończenia projektu: 31 grudnia 2023r.
O czasowych zamknięciach odcinków szlaków oraz postępie praz będziemy informować na bieżąco na łamach kwartalnika „Tatry”.
Projekt zostanie dofinansowany ze źródeł Unii Europejskiej, z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
• etyczny,
• jawny,
• przejrzysty.
W związku z tym, stworzone zostało proste narzędzie do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości lub nadużyć finansowych dotyczących projektów finansowanych ze środków pochodzących z Programu Infrastruktura i Środowisko dostępne na stronie http://www.pois.gov.pl/nieprawidlowosci. Osoby mające wiedzę o potencjalnych nieprawidłowościach mogą także wysłać e-mail pod adres naduzycia.POIS@mir.gov.pl.
Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
Celem projektu jest polepszenie stanu ochrony wysokogórskich siedlisk przyrodniczych Natura 2000 oraz zagrożonych gatunków roślin i zwierząt poprzez zmniejszenie presji turystycznej na ekosystemy Tatr Wysokich. W ramach projektu zaplanowano remont 41,326 km szlaków turystycznych – naprawę nawierzchni, zapewnienie odwodnienia oraz zabezpieczenia przed erozją terenów w sąsiedztwie ścieżek, a także wymianę sztucznych ułatwień. Do wykonania remontu wykorzystane zostanie doświadczenie zdobyte przy analogicznych projektach przeprowadzonych w masywie Czerwonych Wierchów i otoczenia Doliny Chochołowskiej. Prace będą podzielone na siedem odcinków w przedziale wysokości ok. 1400–2301 m n.p.m. Odcinki szlaków, na których będą prowadzone prace to: szlak z Przełęczy Liliowe na Krzyżne, szlak z Morskiego Oka przez Świstówkę do Doliny Pięciu Stawów Polskich, ze Szpiglasowego Wierchu na Kozi Wierch, z Doliny Pańszczycy przez Przełęcz Krzyżne do Doliny Pięciu Stawów Polskich, zejście Żlebem Kulczyńskiego i podejście na Zadni Granat, podejście na Skrajny Granat, szlak z Czarnego Stawu na Kozią Przełęcz. W ramach projektu będzie również prowadzony monitoring nielegalnego ruchu turystycznego na terenach nieudostępnionych przez park. Celem monitoringu jest zmniejszenie penetracji ostoi zwierząt w rejonach pozaszlakowych.
W wyniku realizacji projektu bezpośredniej poprawie ulegnie stan 10 siedlisk oraz 14 gatunków zwierząt i 10 gatunków roślin.
Wartość projektu: 3840089,33 PLN
Wartość Wydatków kwalifikowalnych: 3155869,38 PLN
Dofinansowanie UE 85% kosztów kwalifikowalnych: 2682488,97 PLN Umowa POIS.02.04.00-00-0031/18-00 z dnia 28.03.2019r.
Dofinansowanie Ministerstwa Klimatu i Środowiska 15% kosztów kwalifikowalnych, Umowa dotacji 36/DE/2020 z dnia 19.02.2020r.
Planowana data zakończenia projektu: 31 grudnia 2023r.
O czasowych zamknięciach odcinków szlaków oraz postępie praz będziemy informować na bieżąco na łamach kwartalnika „Tatry”.
Projekt zostanie dofinansowany ze źródeł Unii Europejskiej, z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020.
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
• etyczny,
• jawny,
• przejrzysty.
W związku z tym, stworzone zostało proste narzędzie do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości lub nadużyć finansowych dotyczących projektów finansowanych ze środków pochodzących z Programu Infrastruktura i Środowisko dostępne na stronie http://www.pois.gov.pl/nieprawidlowosci. Osoby mające wiedzę o potencjalnych nieprawidłowościach mogą także wysłać e-mail pod adres naduzycia.POIS@mir.gov.pl.
Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
8 października 2018 r. Tatrzański Park Narodowy podpisał umowę nr. POIS.02.04.00-00-0010/18-00 z Narodowym Funduszem Ochronny Środowiska i Gospodarki Wodnej o dofinansowanie projektu „Inwentaryzacja i ocena stanu zasobów przyrodniczych w Tatrzańskim PN przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii teledetekcyjnych”. Realizacja przedsięwzięcia odbędzie się w ramach działania 2.4 oś priorytetowa II Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020.
Celem projektu jest:
1. Inwentaryzacja roślinności lądowej poprzez opracowanie mapy roślinności rzeczywistej i mapy siedlisk Natura 2000 oraz charakterystyka zróżnicowania roślinności z wykorzystaniem parametrów teledetekcyjnych.
2. Identyfikacja procesu sukcesji pierwotnej i wtórnej - zajmowanie przez roślinność drzewiastą i krzewy ekosystemów nieleśnych (hale, polany).
3. Identyfikacja procesu inwazji obcych gatunków roślin naczyniowych.
4. Identyfikacja dynamiki pięter roślinności z uwzględnieniem górnej granicy lasu i kosodrzewiny - wyznaczenie aktualnych granic pięter roślinnych, zmiany pionowe zasięgu lasu i kosodrzewiny na przestrzeni lat.
5. Inwentaryzacja i charakterystyka lasów i zadrzewień - identyfikacja gatunków, ognisk gradacyjnych, analiza kondycji drzew i udatności nasadzeń.
6. Charakterystyka geologiczna i geomorfologiczna oraz antropogeniczne przekształcenia rzeźby terenu - charakterystyka dynamiki rzeźby terenu wywołana zjawiskami naturalnymi i antropogenicznymi.
7. Inwentaryzacja hydrograficzna - identyfikacja wód powierzchniowych.
8. Inwentaryzacja zagospodarowania terenu w zakresie użytkowania gruntu, zabudowy i dróg.
9. Uaktualnienie danych o zasobach przyrodniczych parku poprzez zasilenie systemu GIS TPN nowymi wynikami analiz oraz danymi źródłowymi.
10. Zakup sprzętu informatycznego.
System informacji przestrzennej TPN ma za zadanie usprawnić pozyskanie, gromadzenie, aktualizację, zarządzanie, analizowanie i udostępnianie danych przestrzennych służących do planowania i zarządzania ochroną zasobów przyrodniczych. Pozyskane w ramach projektu dane i zakupiony sprzęt zasilą ten system, co wzmocni mechanizm wspierający ochronę przyrody i monitorowanie skuteczności realizowanych zadań ochronnych. Inwentaryzacja obszarów cennych przyrodniczo przyczyni się także do lepszego poznania środowiska przyrodniczego, identyfikacji potencjalnych zagrożeń a w konsekwencji do utrzymania różnorodności biologicznej terenów chronionych. Projekt przewiduje również ukierunkowane badania teledetekcyjne w celu oceny stanu zasobów TPN.
Całkowity koszt realizacji projektu to 3 586 723,00 zł, z czego dofinansowanie z Funduszy Europejskich z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko wyniesie aż 3 048 714,62 zł. Dofinansowanie wkładu własnego w wysokości 538 008,46 zł zapewnia natomiast Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Planowana data zakończenia projektu to koniec 2022 roku.
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
• etyczny,
• jawny,
• przejrzysty.
W związku z tym, stworzone zostało proste narzędzie do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości lub nadużyć finansowych dotyczących projektów finansowanych ze środków pochodzących z Programu Infrastruktura i Środowisko dostępne na stronie http://www.pois.gov.pl/nieprawidlowosci. Osoby mające wiedzę o potencjalnych nieprawidłowościach mogą także wysłać e-mail pod adres naduzycia.POIS@mir.gov.pl.
Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
Celem projektu jest:
1. Inwentaryzacja roślinności lądowej poprzez opracowanie mapy roślinności rzeczywistej i mapy siedlisk Natura 2000 oraz charakterystyka zróżnicowania roślinności z wykorzystaniem parametrów teledetekcyjnych.
2. Identyfikacja procesu sukcesji pierwotnej i wtórnej - zajmowanie przez roślinność drzewiastą i krzewy ekosystemów nieleśnych (hale, polany).
3. Identyfikacja procesu inwazji obcych gatunków roślin naczyniowych.
4. Identyfikacja dynamiki pięter roślinności z uwzględnieniem górnej granicy lasu i kosodrzewiny - wyznaczenie aktualnych granic pięter roślinnych, zmiany pionowe zasięgu lasu i kosodrzewiny na przestrzeni lat.
5. Inwentaryzacja i charakterystyka lasów i zadrzewień - identyfikacja gatunków, ognisk gradacyjnych, analiza kondycji drzew i udatności nasadzeń.
6. Charakterystyka geologiczna i geomorfologiczna oraz antropogeniczne przekształcenia rzeźby terenu - charakterystyka dynamiki rzeźby terenu wywołana zjawiskami naturalnymi i antropogenicznymi.
7. Inwentaryzacja hydrograficzna - identyfikacja wód powierzchniowych.
8. Inwentaryzacja zagospodarowania terenu w zakresie użytkowania gruntu, zabudowy i dróg.
9. Uaktualnienie danych o zasobach przyrodniczych parku poprzez zasilenie systemu GIS TPN nowymi wynikami analiz oraz danymi źródłowymi.
10. Zakup sprzętu informatycznego.
System informacji przestrzennej TPN ma za zadanie usprawnić pozyskanie, gromadzenie, aktualizację, zarządzanie, analizowanie i udostępnianie danych przestrzennych służących do planowania i zarządzania ochroną zasobów przyrodniczych. Pozyskane w ramach projektu dane i zakupiony sprzęt zasilą ten system, co wzmocni mechanizm wspierający ochronę przyrody i monitorowanie skuteczności realizowanych zadań ochronnych. Inwentaryzacja obszarów cennych przyrodniczo przyczyni się także do lepszego poznania środowiska przyrodniczego, identyfikacji potencjalnych zagrożeń a w konsekwencji do utrzymania różnorodności biologicznej terenów chronionych. Projekt przewiduje również ukierunkowane badania teledetekcyjne w celu oceny stanu zasobów TPN.
Całkowity koszt realizacji projektu to 3 586 723,00 zł, z czego dofinansowanie z Funduszy Europejskich z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko wyniesie aż 3 048 714,62 zł. Dofinansowanie wkładu własnego w wysokości 538 008,46 zł zapewnia natomiast Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Planowana data zakończenia projektu to koniec 2022 roku.
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
• etyczny,
• jawny,
• przejrzysty.
W związku z tym, stworzone zostało proste narzędzie do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości lub nadużyć finansowych dotyczących projektów finansowanych ze środków pochodzących z Programu Infrastruktura i Środowisko dostępne na stronie http://www.pois.gov.pl/nieprawidlowosci. Osoby mające wiedzę o potencjalnych nieprawidłowościach mogą także wysłać e-mail pod adres naduzycia.POIS@mir.gov.pl.
Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
Tatrzański Park Narodowy i Štátne Lesy TANAP-u kolejny raz realizują wspólny projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020. Tym razem pracownicy obu parków będą uczestniczyć we wspólnych szkoleniach, których tematyka jest ściśle związana z wykonywaną pracą.
Szkolenia /Školenia:
Szkolenia wysokogórskie i lawinowe / Vysokohorské a lavínové školenia
Szkolenie biometryczne / Biometrické školenie
Zapoznanie się z ofertą edukacyjną partnera z zagranicy / Oboznámenie sa s vzdelávacou ponukou cezhraničného partnera
Filozofia udostępniania obszarów chronionych / Filozofia sprístupňovania chránených území
Najbliższe wydarzenie / Najbližšia udalosť: Zapoznanie się z ofertą edukacyjną partnera z zagranicy / Oboznámenie sa so vzdelávacou ponukou partnera zo zahraničia
PL - Każdy z Parków przedstawi partnerowi swoją ofertę edukacyjną. Odbędzie się to w formie wycieczek, podczas których zaprezentowana będzie oferta edukacyjna muzeów oraz ścieżki edukacyjne. Zorganizowane zostaną cztery wycieczki ( po dwie w każdym parku), udział w każdej weźmie 30 osób. Zadanie realizuje cel szczegółowy mikroprojektu: Wymiana informacji i doświadczeń pomiędzy parkami narodowymi. Szkolenie umożliwi wypracowanie dobrych praktyk w zakresie obsługi i organizacji ruchu turystycznego, które zostaną udostępnione na stronach internetowych obu Instytucji. Wymiana informacji i doświadczeń pomiędzy parkami gospodarującymi na tym samym terenie pomoże w lepszym i sprawniejszym zarządzaniu ruchem turystycznym.
Szkolenie edukacyjne odbędzie się 29 maja 2018 roku na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Podczas szkolenia zaprezentowana zostanie ścieżka przyrodnicza w Dolinie Białego oraz Sala Odkryć w Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN-u.
SK - Každá zo strán predstaví partnerovi svoju vzdelávaciu ponuku. Uskutoční sa to v podobe exkurzií v rámci ktorých budú prezentované vzdelavácie ponuky múzeí a náučné chodníky. Pripravia sa 4 exkurzie (po dve na každej strane hranice) a každej z nich sa zúčastní 30 ľudí. Úloha vyplní nasledujúci cieľ mikroprojektu: výmena informácií a skúseností medzi partnermi. Školenie umožní vypracovanie správnych postupov v oblastí obsluhy a organizácie cestovného ruchu, ktoré budú sprístupnené na internetových stránkach obidvoch inštitúcií. Výmena informácií a skúseností medzi partnermi hospodariacimi na tom istom území prispeje k lepšiemu a účinnejšiemu spravovaniu cestovného ruchu.
Edukačné školenie sa uskutoční 29. mája 2018 na území Tatranského národného parku (TPN-Poľsko). Počas školenia bude prezentovaný náučný chodník v Dolinie Białego a Miestnosť objavení v Stredisku envirovýchovy TPNu.
Cele mikroprojektu / Ciele mikroprojektu
PL - Celem mikroprojektu jest podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników parków narodowych w Tatrach po obu stronach granicy. Cykl szkoleń zdecydowanie poprawi umiejętności oraz zwiększy poziom wiedzy parkowców na temat ich sąsiadów, co poprawi jakość współpracy obu instytucji oraz wpłynie pozytywnie na obsługę turystów w obu krajach.
SK - Hlavným cieľom mikroprojektu je zvýšiť odbornú kvalifikáciu pracovníkov národných parkov v Tatrách na obidvoch stranách hranice. Cyklus školení výrazne zlepší zručnosti a zvýši úroveň vedomostí pracovníkov parkov na tému ich susedov, čo zvýši kvalitu spolupráce obidvoch inštitúcií a bude mať pozitívny vplyv na obsluhu turistov v obidvoch krajinách.
Projekt realizowany będzie od 1 czerwca 2017 roku do 31 maja 2018 roku we współpracy ze ŠTÁTNE LESY TATRANSKÉHO NÁRODNÉHO PARKU TATRANSKÁ. Strona internetowa partnera: http://www.lesytanap.sk/sk/ / Projekt bude realizovaný od 1. júna 2017 r. do 31. mája 2018 r. vo spolupráci so ŠTÁTNYMI LESMI TATRANSKÉHO NÁRODNÉHO PARKU. Internetová stránka partnera: http://www.lesytanap.sk/sk/
Wartość całkowita mikroprojektu wynosi 27 711,90 EURO / Celková hodnota projektu je 27 711,90 EUR
Projekt finansowany jest ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) w 85% w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 / Projekt financovaný z prostriedkov Európskej únie (Európsky fond regionálneho rozvoja) v 85% v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Interreg V-A Poľsko - Slovensko 2014-2020.
Szkolenia /Školenia:
Szkolenia wysokogórskie i lawinowe / Vysokohorské a lavínové školenia
Szkolenie biometryczne / Biometrické školenie
Zapoznanie się z ofertą edukacyjną partnera z zagranicy / Oboznámenie sa s vzdelávacou ponukou cezhraničného partnera
Filozofia udostępniania obszarów chronionych / Filozofia sprístupňovania chránených území
Najbliższe wydarzenie / Najbližšia udalosť: Zapoznanie się z ofertą edukacyjną partnera z zagranicy / Oboznámenie sa so vzdelávacou ponukou partnera zo zahraničia
PL - Każdy z Parków przedstawi partnerowi swoją ofertę edukacyjną. Odbędzie się to w formie wycieczek, podczas których zaprezentowana będzie oferta edukacyjna muzeów oraz ścieżki edukacyjne. Zorganizowane zostaną cztery wycieczki ( po dwie w każdym parku), udział w każdej weźmie 30 osób. Zadanie realizuje cel szczegółowy mikroprojektu: Wymiana informacji i doświadczeń pomiędzy parkami narodowymi. Szkolenie umożliwi wypracowanie dobrych praktyk w zakresie obsługi i organizacji ruchu turystycznego, które zostaną udostępnione na stronach internetowych obu Instytucji. Wymiana informacji i doświadczeń pomiędzy parkami gospodarującymi na tym samym terenie pomoże w lepszym i sprawniejszym zarządzaniu ruchem turystycznym.
Szkolenie edukacyjne odbędzie się 29 maja 2018 roku na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Podczas szkolenia zaprezentowana zostanie ścieżka przyrodnicza w Dolinie Białego oraz Sala Odkryć w Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN-u.
SK - Každá zo strán predstaví partnerovi svoju vzdelávaciu ponuku. Uskutoční sa to v podobe exkurzií v rámci ktorých budú prezentované vzdelavácie ponuky múzeí a náučné chodníky. Pripravia sa 4 exkurzie (po dve na každej strane hranice) a každej z nich sa zúčastní 30 ľudí. Úloha vyplní nasledujúci cieľ mikroprojektu: výmena informácií a skúseností medzi partnermi. Školenie umožní vypracovanie správnych postupov v oblastí obsluhy a organizácie cestovného ruchu, ktoré budú sprístupnené na internetových stránkach obidvoch inštitúcií. Výmena informácií a skúseností medzi partnermi hospodariacimi na tom istom území prispeje k lepšiemu a účinnejšiemu spravovaniu cestovného ruchu.
Edukačné školenie sa uskutoční 29. mája 2018 na území Tatranského národného parku (TPN-Poľsko). Počas školenia bude prezentovaný náučný chodník v Dolinie Białego a Miestnosť objavení v Stredisku envirovýchovy TPNu.
Cele mikroprojektu / Ciele mikroprojektu
PL - Celem mikroprojektu jest podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników parków narodowych w Tatrach po obu stronach granicy. Cykl szkoleń zdecydowanie poprawi umiejętności oraz zwiększy poziom wiedzy parkowców na temat ich sąsiadów, co poprawi jakość współpracy obu instytucji oraz wpłynie pozytywnie na obsługę turystów w obu krajach.
SK - Hlavným cieľom mikroprojektu je zvýšiť odbornú kvalifikáciu pracovníkov národných parkov v Tatrách na obidvoch stranách hranice. Cyklus školení výrazne zlepší zručnosti a zvýši úroveň vedomostí pracovníkov parkov na tému ich susedov, čo zvýši kvalitu spolupráce obidvoch inštitúcií a bude mať pozitívny vplyv na obsluhu turistov v obidvoch krajinách.
Projekt realizowany będzie od 1 czerwca 2017 roku do 31 maja 2018 roku we współpracy ze ŠTÁTNE LESY TATRANSKÉHO NÁRODNÉHO PARKU TATRANSKÁ. Strona internetowa partnera: http://www.lesytanap.sk/sk/ / Projekt bude realizovaný od 1. júna 2017 r. do 31. mája 2018 r. vo spolupráci so ŠTÁTNYMI LESMI TATRANSKÉHO NÁRODNÉHO PARKU. Internetová stránka partnera: http://www.lesytanap.sk/sk/
Wartość całkowita mikroprojektu wynosi 27 711,90 EURO / Celková hodnota projektu je 27 711,90 EUR
Projekt finansowany jest ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) w 85% w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 / Projekt financovaný z prostriedkov Európskej únie (Európsky fond regionálneho rozvoja) v 85% v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Interreg V-A Poľsko - Slovensko 2014-2020.
Tatrzański Park Narodowy i Štátne Lesy TANAP-u kolejny raz zrealizowały wspólny projekt finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020. Tym razem pracownicy obu parków od 1 czerwca 2017 roku do 31 maja 2018 roku uczestniczyli we wspólnych szkoleniach, których tematyka była ściśle związana z wykonywaną pracą. / Tatranský národný park (TPN-Poľsko) a Štátne lesy TANAP-u opäť zrealizovali spoločný projekt financovaný z Európskeho fondu regionálneho rozvoja v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Interreg V-A Poľsko-Slovensko 2014-2020. Tentokrát sa zamestnanci oboch parkov od 1. júna 2017 do 31. mája 2018 zúčastnili spoločných školení, ktorých predmet bol úzko spojený s vykonávanou prácou.
PL - Celem projektu było podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników parków narodowych w Tatrach po obu stronach granicy. W ramach projektu przeprowadzono następujące szkolenia: wysokogórskie i lawinowe, biometryczne, edukacyjne oraz warsztaty z filozofii udostępniania obszarów chronionych. Podsumowanie wszystkich szkoleń stanowi zamieszczony poniżej kodeks dobrych praktyk.
SK - Cieľom mikroprojektu bolo zvýšiť odbornú kvalifikáciu pracovníkov národných parkov v Tatrách na obidvoch stranách hranice. V rámci projektu boli uskutočnené následujúce udalosti: vysokohorské a lavínové školenia, biometrické školenie, edukačné školenie a workshop týkajúci sa filozofie sprístupňovania chránených území. Zhrnutím všetkých školení je nižšie uvedený kódex správnych postupov.
KODEKS DOBRYCH PRAKTYK / KÓDEX SPRÁVNYCH POSTUPOV
Szkolenia wysokogórskie i lawinowego / Vysokohorské a lavínové školenia
Właściwe użytkowanie sprzętu taternickiego, w tym zakładanie punktów asekuracyjnych, właściwe prowadzenie lin na odcinkach graniowych. / Správne používanie horolezeckého vybavenia, vrátane zakladania istiacich bodov, správne vedenie lán na hrebeňových úsekoch.
Bezpieczne i rozważne poruszanie się w terenie leśnym oraz eksponowanym terenie wysokogórskim. / Bezpečný a obozretný pohyb v lesnom prostredí a exponovanom vysokohorskom teréne.
Poprawna i umiejętna obsługa sprzętu lawinowego (detektora lawinowego, sondy i łopatki) oraz użytkowania go podczas poszukiwań zasypanych osób. / Správna a šikovná manipulácia s lavínovými zariadeniami (lavínový detektor, sonda a lopata), ako aj jeho používanie pri hľadaní osôb pod lavínou.
Bezpieczne poruszanie się w terenie zagrożonym lawinami, sprawna ocena miejsc potencjalnie zagrożonych lawinami. / Bezpečný pohyb v oblasti ohrozenej lavínami, efektívne hodnotenie miest potenciálne ohrozených lavínami.
Zasady bezpiecznego poruszania się na nartach skiturowych (zachowanie odstępu w terenie zagrożonym lawinami, wybór najbezpieczniejszej trasy w terenie, dostosowanie trasy do poziomu grupy). / Pravidlá bezpečného pohybu na skitourových lyžiach (udržiavanie vzdialenosti v oblasti ohrozenej lavínami, výber najbezpečnejšej trasy v teréne, prispôsobenie trasy k úrovni skupiny).
Szkolenie biometryczne / Biometrické školenie
Jednolita metodyka w zakresie poboru i opisywania prób (odchody, pióra, padłe zwierzęta, itd.) w zależności od wykonywanych badań oraz właściwe ich przechowywanie. / Jednotné metódy odberu a popisu vzoriek (výkaly, perie, uhynuté zvieratá, atď), podľa vykonávaných vyšetrení a správne skladovanie vzoriek.
Spójna metodyka wykonywania pomiarów zwierząt oraz eliminacja błędów pomiarowych o charakterze systematycznym, co umożliwi porównywanie danych pochodzących z obydwu instytucji. / Vypracovanie jednotnej metodiky vykonávania meraní zvierat. / Jednotná metodika vykonávania meraní zvierat a eliminácia meracích chýb systematického charakteru, ktorá umožňí porovnávanie dát z oboch inštitúcií.
Skrupulatna dokumentacja przypadków, w których dochodzi do masowych upadków lub zachorowań zwierząt. / Dôkladná dokumentácia prípadov, pri ktorých dochádza k masovému uhynutiu alebo chorobe zvierat.
Podniesienie poziomu bezpieczeństwa i higieny pracowników obu Instytucji (przenoszenie chorób) poprzez określenie zasad bezpiecznego poboru oraz przechowywania prób. / Zvýšenie úrovne bezpečnosti a ochrany zdravia zamestnancov obidvoch inštitúcií (prenášanie chorôb) prostredníctvom určenia pravidiel bezpečného odberu a skladovania vzoriek
Znajomość przepisów regulujących kwestie pobierania prób a także ich przechowywania. / Znalosť predpisov regulujúcich odber a skladovanie vzoriek
Szkolenia edukacyjne / Edukačné školenie
Korzystanie z doświadczeń partnera w zakresie opracowywania wystaw i innych atrakcji w muzeach i centrach edukacji przyrodniczej. / Využitie skúseností partnerov pri vývoji výstav a iných atrakcií v múzeách a stredísk envirovýchovy.
Spójne przekazywanie turystom treści edukacyjnych na temat obydwu parków. / Jednotné poskytovanie vzdelávacieho obsahu o oboch parkoch turistom.
Wymiana doświadczeń w zakresie prezentowania treści edukacyjnych będących elementami infrastruktury turystycznej. / Výmena skúseností s prezentáciou vzdelávacieho obsahu, ktorý je súčasťou turistickej infraštruktúry.
Tworzenie wspólnych projektów ścieżek edukacyjnych. / Vytváranie spoločných projektov náučných chodníkov.
Tworzenie wspólnych programów edukacyjnych przekazujących w prosty sposób treści edukacyjne turystom. / Vytváranie spoločných vzdelávacích programov, ktoré jednoduchým spôsobom poskytujú vzdelávací obsah turistom.
Filozofia udostępniania obszarów chronionych / Filozofia sprístupňovania chránených území
Opracowanie spójnych zasad udostępniania obszaru parku dla różnych grup interesariuszy. / Vytvorenie jednotných pravidiel sprístupňovania územia parku rôznym skupinám záujemcov.
Przestawianie jasnych i zrozumiałych komunikatów, dotyczących zwłaszcza wyjaśniania zakazów związanych bezpośrednio z ochroną przyrody. / Vypracovanie jasných a zrozumiteľných oznámení, najmä týkajúcich sa vysvetlenia zákazov priamo súvisiacich s ochranou prírody.
Korzystanie z najnowszych standardów i metod w obsłudze ruchu turystycznego. / Použitie najnovších štandardov a metód spravovania cestovného ruchu.
Zarządzanie parkiem poprzez zasadę „Limit akceptowalnych zmian”. / Riadenie parkom prostredníctvom princípu "Limit prijateľných zmien".
Udostępnianie obszaru parku w sposób minimalizujący skutki wzmożonego ruchu turystycznego na przyrodę parku. / Sprístupňovanie územia parku spôsobom, ktorý minimalizuje vplyv cestovného ruchu na prírodu parku.
Projekt finansowany jest ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) w 85% w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 / Projekt financovaný z prostriedkov Európskej únie (Európsky fond regionálneho rozvoja) v 85% v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Interreg V-A Poľsko - Slovensko 2014-2020.
PL - Celem projektu było podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników parków narodowych w Tatrach po obu stronach granicy. W ramach projektu przeprowadzono następujące szkolenia: wysokogórskie i lawinowe, biometryczne, edukacyjne oraz warsztaty z filozofii udostępniania obszarów chronionych. Podsumowanie wszystkich szkoleń stanowi zamieszczony poniżej kodeks dobrych praktyk.
SK - Cieľom mikroprojektu bolo zvýšiť odbornú kvalifikáciu pracovníkov národných parkov v Tatrách na obidvoch stranách hranice. V rámci projektu boli uskutočnené následujúce udalosti: vysokohorské a lavínové školenia, biometrické školenie, edukačné školenie a workshop týkajúci sa filozofie sprístupňovania chránených území. Zhrnutím všetkých školení je nižšie uvedený kódex správnych postupov.
KODEKS DOBRYCH PRAKTYK / KÓDEX SPRÁVNYCH POSTUPOV
Szkolenia wysokogórskie i lawinowego / Vysokohorské a lavínové školenia
Właściwe użytkowanie sprzętu taternickiego, w tym zakładanie punktów asekuracyjnych, właściwe prowadzenie lin na odcinkach graniowych. / Správne používanie horolezeckého vybavenia, vrátane zakladania istiacich bodov, správne vedenie lán na hrebeňových úsekoch.
Bezpieczne i rozważne poruszanie się w terenie leśnym oraz eksponowanym terenie wysokogórskim. / Bezpečný a obozretný pohyb v lesnom prostredí a exponovanom vysokohorskom teréne.
Poprawna i umiejętna obsługa sprzętu lawinowego (detektora lawinowego, sondy i łopatki) oraz użytkowania go podczas poszukiwań zasypanych osób. / Správna a šikovná manipulácia s lavínovými zariadeniami (lavínový detektor, sonda a lopata), ako aj jeho používanie pri hľadaní osôb pod lavínou.
Bezpieczne poruszanie się w terenie zagrożonym lawinami, sprawna ocena miejsc potencjalnie zagrożonych lawinami. / Bezpečný pohyb v oblasti ohrozenej lavínami, efektívne hodnotenie miest potenciálne ohrozených lavínami.
Zasady bezpiecznego poruszania się na nartach skiturowych (zachowanie odstępu w terenie zagrożonym lawinami, wybór najbezpieczniejszej trasy w terenie, dostosowanie trasy do poziomu grupy). / Pravidlá bezpečného pohybu na skitourových lyžiach (udržiavanie vzdialenosti v oblasti ohrozenej lavínami, výber najbezpečnejšej trasy v teréne, prispôsobenie trasy k úrovni skupiny).
Szkolenie biometryczne / Biometrické školenie
Jednolita metodyka w zakresie poboru i opisywania prób (odchody, pióra, padłe zwierzęta, itd.) w zależności od wykonywanych badań oraz właściwe ich przechowywanie. / Jednotné metódy odberu a popisu vzoriek (výkaly, perie, uhynuté zvieratá, atď), podľa vykonávaných vyšetrení a správne skladovanie vzoriek.
Spójna metodyka wykonywania pomiarów zwierząt oraz eliminacja błędów pomiarowych o charakterze systematycznym, co umożliwi porównywanie danych pochodzących z obydwu instytucji. / Vypracovanie jednotnej metodiky vykonávania meraní zvierat. / Jednotná metodika vykonávania meraní zvierat a eliminácia meracích chýb systematického charakteru, ktorá umožňí porovnávanie dát z oboch inštitúcií.
Skrupulatna dokumentacja przypadków, w których dochodzi do masowych upadków lub zachorowań zwierząt. / Dôkladná dokumentácia prípadov, pri ktorých dochádza k masovému uhynutiu alebo chorobe zvierat.
Podniesienie poziomu bezpieczeństwa i higieny pracowników obu Instytucji (przenoszenie chorób) poprzez określenie zasad bezpiecznego poboru oraz przechowywania prób. / Zvýšenie úrovne bezpečnosti a ochrany zdravia zamestnancov obidvoch inštitúcií (prenášanie chorôb) prostredníctvom určenia pravidiel bezpečného odberu a skladovania vzoriek
Znajomość przepisów regulujących kwestie pobierania prób a także ich przechowywania. / Znalosť predpisov regulujúcich odber a skladovanie vzoriek
Szkolenia edukacyjne / Edukačné školenie
Korzystanie z doświadczeń partnera w zakresie opracowywania wystaw i innych atrakcji w muzeach i centrach edukacji przyrodniczej. / Využitie skúseností partnerov pri vývoji výstav a iných atrakcií v múzeách a stredísk envirovýchovy.
Spójne przekazywanie turystom treści edukacyjnych na temat obydwu parków. / Jednotné poskytovanie vzdelávacieho obsahu o oboch parkoch turistom.
Wymiana doświadczeń w zakresie prezentowania treści edukacyjnych będących elementami infrastruktury turystycznej. / Výmena skúseností s prezentáciou vzdelávacieho obsahu, ktorý je súčasťou turistickej infraštruktúry.
Tworzenie wspólnych projektów ścieżek edukacyjnych. / Vytváranie spoločných projektov náučných chodníkov.
Tworzenie wspólnych programów edukacyjnych przekazujących w prosty sposób treści edukacyjne turystom. / Vytváranie spoločných vzdelávacích programov, ktoré jednoduchým spôsobom poskytujú vzdelávací obsah turistom.
Filozofia udostępniania obszarów chronionych / Filozofia sprístupňovania chránených území
Opracowanie spójnych zasad udostępniania obszaru parku dla różnych grup interesariuszy. / Vytvorenie jednotných pravidiel sprístupňovania územia parku rôznym skupinám záujemcov.
Przestawianie jasnych i zrozumiałych komunikatów, dotyczących zwłaszcza wyjaśniania zakazów związanych bezpośrednio z ochroną przyrody. / Vypracovanie jasných a zrozumiteľných oznámení, najmä týkajúcich sa vysvetlenia zákazov priamo súvisiacich s ochranou prírody.
Korzystanie z najnowszych standardów i metod w obsłudze ruchu turystycznego. / Použitie najnovších štandardov a metód spravovania cestovného ruchu.
Zarządzanie parkiem poprzez zasadę „Limit akceptowalnych zmian”. / Riadenie parkom prostredníctvom princípu "Limit prijateľných zmien".
Udostępnianie obszaru parku w sposób minimalizujący skutki wzmożonego ruchu turystycznego na przyrodę parku. / Sprístupňovanie územia parku spôsobom, ktorý minimalizuje vplyv cestovného ruchu na prírodu parku.
Projekt finansowany jest ze środków Unii Europejskiej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) w 85% w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Interreg V-A Polska-Słowacja 2014-2020 / Projekt financovaný z prostriedkov Európskej únie (Európsky fond regionálneho rozvoja) v 85% v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Interreg V-A Poľsko - Slovensko 2014-2020.
Tatrzański Park Narodowy do końca 2019 r. wyremontuje kolejne szlaki turystyczne. Stanie się to dzięki uzyskaniu dofinansowania ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.
Celem projektu, który nosi nazwę „Zmniejszenie presji turystycznej na gatunki i siedliska na obszarze PLC120001 Tatry” jest remont i modernizacja szlaków turystycznych w rejonie Doliny Chochołowskiej poprzez odnowienie nawierzchni, zapewnienie odwodnienia oraz zabezpieczenie przed erozją zdegradowanych terenów w sąsiedztwie ścieżek. Wpłynie to na skanalizowanie ruchu turystycznego na ścieżkach, zahamowanie wydeptywania siedlisk oraz ich regenerację. W celu zabezpieczenia cennych gatunków roślin przed uszkodzeniem lub zniszczeniem, prowadzony będzie nadzór botaniczny nad pracami terenowymi. Celem projektu jest poprawa działań ukierunkowanych na ochronę przyrody Tatrzańskiego Parku Narodowego, w szczególności przeciwdziałanie degradacji siedlisk i poprawa stanu ochrony gatunków zagrożonych. Dodatkowym działaniem w projekcie będzie monitoring i ograniczenie nielegalnej turystyki pieszej i narciarskiej w rejonie objętym projektem.
Do wykonania remontu szlaków wykorzystane zostaną doświadczenia zdobyte przy analogicznym projekcie w masywie Czerwonych Wierchów. Prace podzielone będą na 5 odcinków o łącznej długości około 16 km, większość z nich znajduje się powyżej górnej granicy lasów, w trudnym, wysokogórskim terenie, gdzie największym problemem będzietransport materiałów budowlanych, a okres, w którym możliwe będzie prowadzenie prac, jest bardzo krótki (od czerwca do października).
1. Szlak turystyczny Grześ – Wołowiec
2. Szlak turystyczny z Wyżniej Chochołowskiej na Przełęcz pod Wołowcem
3. Szlak turystyczny z Wielkiego Przysłopu na Kończysty Wierch
4. Szlak turystyczny z Wołowca na Kończysty Wierch
5. Szlak turystyczny z Kończystego Wierchu do Gaborowej Przełęczy Wyżniej
Wartość projektu: 3 430 195,00 PLN
Dofinansowanie ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko: 2 805 605,69 PLN
Umowa POIS.02.04.00-00-0012/17 z dnia 20.12.2017r.
Data zakończenia projektu: 31 stycznia 2021r.
Informacje o rozpoczynających się pracach oraz utrudnieniach związanych z czasowym zamykaniem szlaków, bądź wyznaczonych obejściach, będą umieszczane na tablicach informacyjnych przy szlakach, w punktach wejść do TPN, w kolejnych numerach kwartalnika Tatry.
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
• etyczny,
• jawny,
• przejrzysty.
W związku z tym, stworzone zostało proste narzędzie do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości lub nadużyć finansowych dotyczących projektów finansowanych ze środków pochodzących z Programu Infrastruktura i Środowisko dostępne na stronie http://www.pois.gov.pl/nieprawidlowosci. Osoby mające wiedzę o potencjalnych nieprawidłowościach mogą także wysłać e-mail pod adres naduzycia.POIS@mir.gov.pl. Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
Celem projektu, który nosi nazwę „Zmniejszenie presji turystycznej na gatunki i siedliska na obszarze PLC120001 Tatry” jest remont i modernizacja szlaków turystycznych w rejonie Doliny Chochołowskiej poprzez odnowienie nawierzchni, zapewnienie odwodnienia oraz zabezpieczenie przed erozją zdegradowanych terenów w sąsiedztwie ścieżek. Wpłynie to na skanalizowanie ruchu turystycznego na ścieżkach, zahamowanie wydeptywania siedlisk oraz ich regenerację. W celu zabezpieczenia cennych gatunków roślin przed uszkodzeniem lub zniszczeniem, prowadzony będzie nadzór botaniczny nad pracami terenowymi. Celem projektu jest poprawa działań ukierunkowanych na ochronę przyrody Tatrzańskiego Parku Narodowego, w szczególności przeciwdziałanie degradacji siedlisk i poprawa stanu ochrony gatunków zagrożonych. Dodatkowym działaniem w projekcie będzie monitoring i ograniczenie nielegalnej turystyki pieszej i narciarskiej w rejonie objętym projektem.
Do wykonania remontu szlaków wykorzystane zostaną doświadczenia zdobyte przy analogicznym projekcie w masywie Czerwonych Wierchów. Prace podzielone będą na 5 odcinków o łącznej długości około 16 km, większość z nich znajduje się powyżej górnej granicy lasów, w trudnym, wysokogórskim terenie, gdzie największym problemem będzietransport materiałów budowlanych, a okres, w którym możliwe będzie prowadzenie prac, jest bardzo krótki (od czerwca do października).
1. Szlak turystyczny Grześ – Wołowiec
2. Szlak turystyczny z Wyżniej Chochołowskiej na Przełęcz pod Wołowcem
3. Szlak turystyczny z Wielkiego Przysłopu na Kończysty Wierch
4. Szlak turystyczny z Wołowca na Kończysty Wierch
5. Szlak turystyczny z Kończystego Wierchu do Gaborowej Przełęczy Wyżniej
Wartość projektu: 3 430 195,00 PLN
Dofinansowanie ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko: 2 805 605,69 PLN
Umowa POIS.02.04.00-00-0012/17 z dnia 20.12.2017r.
Data zakończenia projektu: 31 stycznia 2021r.
Informacje o rozpoczynających się pracach oraz utrudnieniach związanych z czasowym zamykaniem szlaków, bądź wyznaczonych obejściach, będą umieszczane na tablicach informacyjnych przy szlakach, w punktach wejść do TPN, w kolejnych numerach kwartalnika Tatry.
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
• etyczny,
• jawny,
• przejrzysty.
W związku z tym, stworzone zostało proste narzędzie do zgłaszania wszelkich nieprawidłowości lub nadużyć finansowych dotyczących projektów finansowanych ze środków pochodzących z Programu Infrastruktura i Środowisko dostępne na stronie http://www.pois.gov.pl/nieprawidlowosci. Osoby mające wiedzę o potencjalnych nieprawidłowościach mogą także wysłać e-mail pod adres naduzycia.POIS@mir.gov.pl. Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
W czerwcu po półrocznym remoncie otworzyliśmy podwoje Centrum Edukacji dla zwiedzających. Zaprezentowaliśmy liczne atrakcje. To jednak nie koniec zmian. W ramach projektu modernizacji Centrum Edukacji Przyrodniczej planowane są kolejne działania.
Rozbudowa i kompleksowa przebudowa obiektu obejmie w szczególności podział przestrzeni obiektu zgodny z wymaganiami zaplanowanej ekspozycji, dobudowanie części wejściowej z niezbędnym zapleczem (poczekalnia, szatnie, toalety), wymianę pokrycia dachu wraz z izolacją termiczną. W planach jest także dostosowanie obiektu do potrzeb niepełnosprawnych poprzez montaż windy, zastąpienie schodów pochylniami, wybudowanie odpowiedniej toalety. Niezbędne jest również dostosowanie instalacji wewnętrznych budynku (elektryczna, multimedialna, wodnokanalizacyjna, CO i wentylacja) do nowej formy i funkcji poszczególnych pomieszczeń.
W tak przygotowanym obiekcie powstanie nowoczesna multimedialna ekspozycja przyrody tatrzańskiej. Prezentować będzie wybrane aspekty środowiska przyrodniczego Tatr i wpływ człowieka na ich kształtowanie. Przedstawione zostaną ekosystemy łąk, lasów i tatrzańskich jaskiń. Ekspozycja opatrzona będzie multimedialnym komentarzem i wizualizacją efektów naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie oraz tych wywołanych przez człowieka.
Kolejną atrakcją będzie ekspozycja w formie filmów przyrodniczych, które wyświetlane będą w specjalnie przygotowanych salach kinowych - oddziałujących na widza wielozmysłowo (wzrok, słuch, równowaga, dotyk). Konwencja filmów zakłada przekaz edukacyjny z punktu widzenia zamieszkujących Park zwierząt. Jeden z filmów, prezentowany na dwóch przeciwległych ekranach, pokaże, jak zachowają się zwierzęta w konsekwencji spotkania z człowiekiem. Drugi stanowić będzie obserwację Tatr z lotu ptaka. Takie ujęcie tematu ma na celu pokazanie, że Park jest przestrzenią koegzystencji człowieka z przyrodą, niemniej to przyroda ma tutaj znaczenie nadrzędne.
Ekspozycja będzie w całości dostępna dla osób niepełnosprawnych, w tym poruszających się na wózkach. Zaplanowano też stworzenie przewodników w językach obcych, najczęściej reprezentowanych przez odwiedzających nasz Park oraz udogodnienia dla osób niedosłyszących, głuchych i głuchoniemych – posługujących się polskim językiem migowym (PJM).
Całkowity koszt realizacji projektu to 11 530 071,10 zł, z czego dofinansowanie z Funduszy Europejskich z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko wyniesie aż 7 967 935,31 zł. Planowana data zakończenia projektu to koniec przyszłego roku.
---
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
Rozbudowa i kompleksowa przebudowa obiektu obejmie w szczególności podział przestrzeni obiektu zgodny z wymaganiami zaplanowanej ekspozycji, dobudowanie części wejściowej z niezbędnym zapleczem (poczekalnia, szatnie, toalety), wymianę pokrycia dachu wraz z izolacją termiczną. W planach jest także dostosowanie obiektu do potrzeb niepełnosprawnych poprzez montaż windy, zastąpienie schodów pochylniami, wybudowanie odpowiedniej toalety. Niezbędne jest również dostosowanie instalacji wewnętrznych budynku (elektryczna, multimedialna, wodnokanalizacyjna, CO i wentylacja) do nowej formy i funkcji poszczególnych pomieszczeń.
W tak przygotowanym obiekcie powstanie nowoczesna multimedialna ekspozycja przyrody tatrzańskiej. Prezentować będzie wybrane aspekty środowiska przyrodniczego Tatr i wpływ człowieka na ich kształtowanie. Przedstawione zostaną ekosystemy łąk, lasów i tatrzańskich jaskiń. Ekspozycja opatrzona będzie multimedialnym komentarzem i wizualizacją efektów naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie oraz tych wywołanych przez człowieka.
Kolejną atrakcją będzie ekspozycja w formie filmów przyrodniczych, które wyświetlane będą w specjalnie przygotowanych salach kinowych - oddziałujących na widza wielozmysłowo (wzrok, słuch, równowaga, dotyk). Konwencja filmów zakłada przekaz edukacyjny z punktu widzenia zamieszkujących Park zwierząt. Jeden z filmów, prezentowany na dwóch przeciwległych ekranach, pokaże, jak zachowają się zwierzęta w konsekwencji spotkania z człowiekiem. Drugi stanowić będzie obserwację Tatr z lotu ptaka. Takie ujęcie tematu ma na celu pokazanie, że Park jest przestrzenią koegzystencji człowieka z przyrodą, niemniej to przyroda ma tutaj znaczenie nadrzędne.
Ekspozycja będzie w całości dostępna dla osób niepełnosprawnych, w tym poruszających się na wózkach. Zaplanowano też stworzenie przewodników w językach obcych, najczęściej reprezentowanych przez odwiedzających nasz Park oraz udogodnienia dla osób niedosłyszących, głuchych i głuchoniemych – posługujących się polskim językiem migowym (PJM).
Całkowity koszt realizacji projektu to 11 530 071,10 zł, z czego dofinansowanie z Funduszy Europejskich z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko wyniesie aż 7 967 935,31 zł. Planowana data zakończenia projektu to koniec przyszłego roku.
---
Instytucja Zarządzająca Programem Infrastruktura i Środowisko, przywiązuje szczególną wagę do zapewnienia realizacji projektów w ramach Programu w sposób:
- etyczny,
- jawny,
- przejrzysty.
Przekazywane sygnały o nieprawidłowościach pozwolą Instytucji Wdrażającej na wprowadzenie odpowiednich środków zaradczych oraz przyczynią się do zapewnienia najwyższych standardów realizacji projektów.
25 stycznia 2011 r. pomiędzy Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych (www.ckps.lasy.gov.pl) i Tatrzańskim Parkiem Narodowym została podpisana umowa nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego".
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko www.pois.gov.pl
25 stycznia 2011 r. pomiędzy Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych i Tatrzańskim Parkiem Narodowym została podpisana umowa nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Harmonogram realizacji projektu określa załącznik nr 3, szczegółowy opis projektu załącznik nr 4, a potwierdzenie przyznania dofinansowania załącznik nr 5.
Dotychczas w ramach projektu zrealizowane zostały następujące zadania:
1 marca 2011 roku podpisano umowy na kierowanie i udział w Zespole Ekspertów Wewnętrznych TPN z osobami wyłonionymi w drodze zapytania o cenę.
18 kwietnia 2011 roku ukazało się ogłoszenie o przetargu nieograniczonym na wykonanie projektu: „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Specyfikacja istotnych warunków zamówienia.
29 kwietnia 2011 roku ogłoszono odpowiedzi na zapytania ws. specyfikacji istotnych warunków zamówienia określając również wymagany zasięg ortofotomapy
31 maja 2011 roku dokonano zmiany specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
15 czerwca 2011 roku ogłoszono wyniki przetargu.
25 lipca 2011 roku podpisano aneks nr 1 do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Harmonogram realizacji projektu określa załącznik nr 3, a szczegółowy opis projektu załącznik nr 4 do aneksu.
29 lipca 2011 roku podpisano umowę z wykonawcą.
1 sierpnia 2011 roku umieszczono na tablicy informacyjnej w dyrekcji TPN ogłoszenie w sprawie przystąpienia do sporządzania projektu planu ochrony. Informacja ta pojawiła się także na stronie internetowej, w zakładce nowości: http://tpn.pl/nowosci/plan-ochrony.
28 grudnia 2011 roku aneksowano umowę z wykonawcą.
20 kwietnia 2012 roku podpisano aneks nr 2 do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Harmonogram realizacji projektu określa załącznik nr 3, a szczegółowy opis projektu załącznik nr 5 do aneksu.
3 stycznia 2013 roku dokonano odbioru ortofotomapy oraz wykonanego na jej podstawie opracowania"KIERUNKI ZMIAN W SZACIE ROŚLINNEJ TPN NA PODSTAWIE WYKONANYCH OKRESOWO MATERIAŁÓW FOTOGRAMETRYCZNYCH".
23 listopada 2013 roku po raz kolejny aneksowano umowę z wykonawcą.
31 marca 2014 dokonano odbioru projektu planu ochrony. Projekt ten, wraz materiałami dokumentacyjnymi zawartymi w tak zwanych operatach, przekazano członkom Rady Naukowej TPN do wstępnej oceny.
30 maja 2014 roku odbyło się posiedzenie Rady Naukowej TPN, na którym przedstawiono wstępną ocenę projektu planu ochrony.
30 czerwca o wykonawca dostarczył kolejną wersję materiałów dokumentacyjnych i projektu planu ochrony, w których uwzględniono część uwag zgłoszonych przez członków Rady Naukowej TPN na posiedzeniu w dniu 30 maja 2014 roku.
17 października 2014 roku ukazało się ogłoszenie zapraszające do składania ofert na wykonanie recenzji projektu planu ochrony. Nie złożono żadnej oferty.
18 listopada 2014 ukazało się ogłoszenie o przetargu nieograniczonym na wykonanie dwóch niezależnych recenzji projektu planu ochrony. Jedyną ofertę złożył Instytut Geografii i Zagospodarowania Przestrzennego PAN.
28 listopada 2014 ukazało się ogłoszenie o przetargu nieograniczonym na wykonanie drugiej recenzji projektu planu ochrony. Nie wpłynęła żadna oferta.
4 grudnia 2014 roku podpisano aneks nr 3 do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Aneksem tym przedłużono okres kwalifikowalności wydatków do dnia 30 kwietnia 2015 roku.
26 stycznia 2015 roku podpisano umowę z Polskim Towarzystwem Ochrony Przyrody „Salamandra” na wykonanie drugiej recenzji projektu planu ochrony.
W połowie marca 2015 roku obie recenzje materiałów dokumentacyjnych oraz projektu planu ochrony zostały przekazane wykonawcy z prośbą o wniesienie poprawek w terminie do 15 kwietnia 2015 roku. Papierowe kopie recenzji zostały przekazane do biblioteki TPN, gdzie można się z nimi zapoznać.
13 maja 2015 roku odbyło się posiedzenie Rady Naukowej TPN, na którym opiniowano poprawioną wersję projektu planu ochrony. Projekt został skierowany do dalszych poprawek.
29 czerwca 2015 roku podpisano aneks nr POIS.05.03.00-00-269/10-04 do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Przedmiotem aneksu była harmonogramu i planu finansowania projektu.
23 września 2015 roku odbyło się kolejne posiedzenie Rady Naukowej TPN, na którym opiniowano przygotowaną siłami TPN koncepcję ochrony Parku, która być podstawą nowego projektu planu ochrony TPN. Koncepcja uzyskała pozytywną opinię Członków Rady obecnych na posiedzeniu.
13 listopada 2015 roku odbyło się posiedzenie Rady Naukowej TPN, na którym opiniowano nowy projekt planu ochrony, przygotowany siłami TPN. Obecni na posiedzeniu Członkowie Rady zgłosili szereg uwag, po których uwzględnieniu rozpoczną się konsultacje społeczne.
26 listopada 2015 roku na stronie TPN ukazało się ogłoszenie o rozpoczęciu konsultacji społecznych. Równolegle wystosowano pisma do Rad Gmin Biały Dunajec, Bukowina Tatrzańska, Kościelisko i Poronin oraz rady Miasta Zakopane z prośbą o opinię na temat projektu planu ochrony.
Z projektem rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego przesłanym do opiniowania przez lokalne samorządy oraz udostępnionym w trakcie konsultacji społecznych, a także dokumentacją źródłową można się było zapoznać w Centrum Edukacji Przyrodniczej Tatrzańskiego Parku Narodowego w Zakopanem, ul. Chałubińskiego 42a, od dnia 27 listopada 2015 r. do dnia 17 grudnia 2015 r., od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00 – 14.00.
W ramach konsultacji społecznych zgłoszono 296 uwag i wniosków, w tym 41 sformułowanych w uchwałach rad gmin Bukowina Tatrzańska, Poronin i Kościelisko. Miasto Zakopane i Gmina Biały Dunajec nie podjęły uchwały opiniującej przesłany projekt rozporządzenia.
Przedstawiciele TPN uczestniczyli w sesjach rad gmin i komisji gminnych, poświęconych projektowi planu ochrony TPN. W szczególności były to:
10 grudnia 2015 r. - spotkanie w ramach tzw. Konwentu Wójtów Powiatu Tatrzańskiego;
14 grudnia 2015 r. - posiedzenie połączonych Komisji Budżetu i Komisji Komunalnej Powiatu Tatrzańskiego z udziałem zaproszonych przedstawicieli środowisk narciarskich i społecznych;
28 grudnia 2015 r. - posiedzenie połączonych Komisji Ekonomiki oraz Komisji Urbanistyki i Rozwoju Rady Miasta Zakopane z udziałem zaproszonych przedstawicieli środowisk narciarskich i społecznych;
29 grudnia 2015 r. - sesja Rady Miasta Zakopane z udziałem zaproszonych przedstawicieli środowisk narciarskich i społecznych;
5 stycznia 2016 r. - sesja Rady Miasta Zakopane;
18 stycznia 2016 r. - sesja Rady Gminy Bukowina Tatrzańska;
20 stycznia 2016 r. - sesja Rady Gminy Kościelisko.
4 marca 2016 r. odbyło się posiedzenie Rady Naukowej Tatrzańskiego Parku Narodowego, na którym dokonano kilku korekt przygotowanego wcześniej projektu rozporządzenia w sprawie planu ochrony Tatrzańskiego Parku Narodowego. Rada pozytywnie zaopiniowała tak przygotowany projekt rekomendując przekazanie go do zatwierdzenia do Ministerstwa Środowiska.
7 marca 2017 roku, skorygowany projekt rozporządzenia, pozytywnie zaopiniowany przez Radę Naukową TPN na posiedzeniu w dniu 4 marca 2016 r., został przekazany do gmin sąsiadujących z Parkiem z prośbą o ponowne zaopiniowanie.
16 marca 2016 roku podpisano aneks do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Przedmiotem aneksu była korekta wartości projektu, harmonogramu i planu finansowania projektu.
W dniu 23 marca 2016 r. Rada Miasta Zakopane i Rada Gminy Bukowina Tatrzańska podjęły uchwały pozytywnie opiniujące przedstawiony projekt.
W dniu 29 marca 2016 r. Rada Gminy Kocielisko podjęłą uchwałę pozytywnie opiniującą przedstawiony projekt.
W dniu 30 marca 2016 r. Rada Gminy Poronin podjęłą uchwałę pozytywnie opiniującą przedstawiony projekt.
31 marca 2016 r. projekt planu ochrony oraz informacja na temat sposobu rozpatrzenia uwag, które wpłynęły w trakcie konsultacji społecznych zostały przekazane do Ministerstwa Środowiska.
6 lipca 2021 r. Minister Klimatu i Środowiska podpisał rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego.
12 sierpnia 2021 r. rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 6 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw (Dz. U. poz. 1462).
27 sierpnia 2021 r. wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 6 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko www.pois.gov.pl
25 stycznia 2011 r. pomiędzy Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych i Tatrzańskim Parkiem Narodowym została podpisana umowa nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Harmonogram realizacji projektu określa załącznik nr 3, szczegółowy opis projektu załącznik nr 4, a potwierdzenie przyznania dofinansowania załącznik nr 5.
Dotychczas w ramach projektu zrealizowane zostały następujące zadania:
1 marca 2011 roku podpisano umowy na kierowanie i udział w Zespole Ekspertów Wewnętrznych TPN z osobami wyłonionymi w drodze zapytania o cenę.
18 kwietnia 2011 roku ukazało się ogłoszenie o przetargu nieograniczonym na wykonanie projektu: „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Specyfikacja istotnych warunków zamówienia.
29 kwietnia 2011 roku ogłoszono odpowiedzi na zapytania ws. specyfikacji istotnych warunków zamówienia określając również wymagany zasięg ortofotomapy
31 maja 2011 roku dokonano zmiany specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
15 czerwca 2011 roku ogłoszono wyniki przetargu.
25 lipca 2011 roku podpisano aneks nr 1 do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Harmonogram realizacji projektu określa załącznik nr 3, a szczegółowy opis projektu załącznik nr 4 do aneksu.
29 lipca 2011 roku podpisano umowę z wykonawcą.
1 sierpnia 2011 roku umieszczono na tablicy informacyjnej w dyrekcji TPN ogłoszenie w sprawie przystąpienia do sporządzania projektu planu ochrony. Informacja ta pojawiła się także na stronie internetowej, w zakładce nowości: http://tpn.pl/nowosci/plan-ochrony.
28 grudnia 2011 roku aneksowano umowę z wykonawcą.
20 kwietnia 2012 roku podpisano aneks nr 2 do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Harmonogram realizacji projektu określa załącznik nr 3, a szczegółowy opis projektu załącznik nr 5 do aneksu.
3 stycznia 2013 roku dokonano odbioru ortofotomapy oraz wykonanego na jej podstawie opracowania"KIERUNKI ZMIAN W SZACIE ROŚLINNEJ TPN NA PODSTAWIE WYKONANYCH OKRESOWO MATERIAŁÓW FOTOGRAMETRYCZNYCH".
23 listopada 2013 roku po raz kolejny aneksowano umowę z wykonawcą.
31 marca 2014 dokonano odbioru projektu planu ochrony. Projekt ten, wraz materiałami dokumentacyjnymi zawartymi w tak zwanych operatach, przekazano członkom Rady Naukowej TPN do wstępnej oceny.
30 maja 2014 roku odbyło się posiedzenie Rady Naukowej TPN, na którym przedstawiono wstępną ocenę projektu planu ochrony.
30 czerwca o wykonawca dostarczył kolejną wersję materiałów dokumentacyjnych i projektu planu ochrony, w których uwzględniono część uwag zgłoszonych przez członków Rady Naukowej TPN na posiedzeniu w dniu 30 maja 2014 roku.
17 października 2014 roku ukazało się ogłoszenie zapraszające do składania ofert na wykonanie recenzji projektu planu ochrony. Nie złożono żadnej oferty.
18 listopada 2014 ukazało się ogłoszenie o przetargu nieograniczonym na wykonanie dwóch niezależnych recenzji projektu planu ochrony. Jedyną ofertę złożył Instytut Geografii i Zagospodarowania Przestrzennego PAN.
28 listopada 2014 ukazało się ogłoszenie o przetargu nieograniczonym na wykonanie drugiej recenzji projektu planu ochrony. Nie wpłynęła żadna oferta.
4 grudnia 2014 roku podpisano aneks nr 3 do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Aneksem tym przedłużono okres kwalifikowalności wydatków do dnia 30 kwietnia 2015 roku.
26 stycznia 2015 roku podpisano umowę z Polskim Towarzystwem Ochrony Przyrody „Salamandra” na wykonanie drugiej recenzji projektu planu ochrony.
W połowie marca 2015 roku obie recenzje materiałów dokumentacyjnych oraz projektu planu ochrony zostały przekazane wykonawcy z prośbą o wniesienie poprawek w terminie do 15 kwietnia 2015 roku. Papierowe kopie recenzji zostały przekazane do biblioteki TPN, gdzie można się z nimi zapoznać.
13 maja 2015 roku odbyło się posiedzenie Rady Naukowej TPN, na którym opiniowano poprawioną wersję projektu planu ochrony. Projekt został skierowany do dalszych poprawek.
29 czerwca 2015 roku podpisano aneks nr POIS.05.03.00-00-269/10-04 do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Przedmiotem aneksu była harmonogramu i planu finansowania projektu.
23 września 2015 roku odbyło się kolejne posiedzenie Rady Naukowej TPN, na którym opiniowano przygotowaną siłami TPN koncepcję ochrony Parku, która być podstawą nowego projektu planu ochrony TPN. Koncepcja uzyskała pozytywną opinię Członków Rady obecnych na posiedzeniu.
13 listopada 2015 roku odbyło się posiedzenie Rady Naukowej TPN, na którym opiniowano nowy projekt planu ochrony, przygotowany siłami TPN. Obecni na posiedzeniu Członkowie Rady zgłosili szereg uwag, po których uwzględnieniu rozpoczną się konsultacje społeczne.
26 listopada 2015 roku na stronie TPN ukazało się ogłoszenie o rozpoczęciu konsultacji społecznych. Równolegle wystosowano pisma do Rad Gmin Biały Dunajec, Bukowina Tatrzańska, Kościelisko i Poronin oraz rady Miasta Zakopane z prośbą o opinię na temat projektu planu ochrony.
Z projektem rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego przesłanym do opiniowania przez lokalne samorządy oraz udostępnionym w trakcie konsultacji społecznych, a także dokumentacją źródłową można się było zapoznać w Centrum Edukacji Przyrodniczej Tatrzańskiego Parku Narodowego w Zakopanem, ul. Chałubińskiego 42a, od dnia 27 listopada 2015 r. do dnia 17 grudnia 2015 r., od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00 – 14.00.
W ramach konsultacji społecznych zgłoszono 296 uwag i wniosków, w tym 41 sformułowanych w uchwałach rad gmin Bukowina Tatrzańska, Poronin i Kościelisko. Miasto Zakopane i Gmina Biały Dunajec nie podjęły uchwały opiniującej przesłany projekt rozporządzenia.
Przedstawiciele TPN uczestniczyli w sesjach rad gmin i komisji gminnych, poświęconych projektowi planu ochrony TPN. W szczególności były to:
10 grudnia 2015 r. - spotkanie w ramach tzw. Konwentu Wójtów Powiatu Tatrzańskiego;
14 grudnia 2015 r. - posiedzenie połączonych Komisji Budżetu i Komisji Komunalnej Powiatu Tatrzańskiego z udziałem zaproszonych przedstawicieli środowisk narciarskich i społecznych;
28 grudnia 2015 r. - posiedzenie połączonych Komisji Ekonomiki oraz Komisji Urbanistyki i Rozwoju Rady Miasta Zakopane z udziałem zaproszonych przedstawicieli środowisk narciarskich i społecznych;
29 grudnia 2015 r. - sesja Rady Miasta Zakopane z udziałem zaproszonych przedstawicieli środowisk narciarskich i społecznych;
5 stycznia 2016 r. - sesja Rady Miasta Zakopane;
18 stycznia 2016 r. - sesja Rady Gminy Bukowina Tatrzańska;
20 stycznia 2016 r. - sesja Rady Gminy Kościelisko.
4 marca 2016 r. odbyło się posiedzenie Rady Naukowej Tatrzańskiego Parku Narodowego, na którym dokonano kilku korekt przygotowanego wcześniej projektu rozporządzenia w sprawie planu ochrony Tatrzańskiego Parku Narodowego. Rada pozytywnie zaopiniowała tak przygotowany projekt rekomendując przekazanie go do zatwierdzenia do Ministerstwa Środowiska.
7 marca 2017 roku, skorygowany projekt rozporządzenia, pozytywnie zaopiniowany przez Radę Naukową TPN na posiedzeniu w dniu 4 marca 2016 r., został przekazany do gmin sąsiadujących z Parkiem z prośbą o ponowne zaopiniowanie.
16 marca 2016 roku podpisano aneks do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.03.00-00-269/10-00 na realizację projektu pn. „Plan Ochrony dla obszaru Natura 2000 PLC120001 Tatry oraz obejmującego go Tatrzańskiego Parku Narodowego". Przedmiotem aneksu była korekta wartości projektu, harmonogramu i planu finansowania projektu.
W dniu 23 marca 2016 r. Rada Miasta Zakopane i Rada Gminy Bukowina Tatrzańska podjęły uchwały pozytywnie opiniujące przedstawiony projekt.
W dniu 29 marca 2016 r. Rada Gminy Kocielisko podjęłą uchwałę pozytywnie opiniującą przedstawiony projekt.
W dniu 30 marca 2016 r. Rada Gminy Poronin podjęłą uchwałę pozytywnie opiniującą przedstawiony projekt.
31 marca 2016 r. projekt planu ochrony oraz informacja na temat sposobu rozpatrzenia uwag, które wpłynęły w trakcie konsultacji społecznych zostały przekazane do Ministerstwa Środowiska.
6 lipca 2021 r. Minister Klimatu i Środowiska podpisał rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego.
12 sierpnia 2021 r. rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 6 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw (Dz. U. poz. 1462).
27 sierpnia 2021 r. wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 6 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Tatrzańskiego Parku Narodowego.
21 stycznia 2012 r. pomiędzy Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych (www.ckps.lasy.gov.pl) i Tatrzańskim Parkiem Narodowym została podpisana umowa nr POIS.05.01.0000-398/12 na realizację projektu pn. „Zmniejszenie presji turystycznej na siedliska i gatunki na obszarze PLC 120001 Tatry".
Dotychczas w ramach projektu zrealizowane zostały następujące zadania:
1. Eksperci zajmujący się problematyką rekultywacji zniszczonych szlaków turystycznych i ich otoczenia spotkali się, aby omówić zagadnienia związane z planowanym remontem szlaków w rejonie Czerwonych Wierchów. W spotkaniu wzięli udział m.in.: prof. Kazimierz Krzemień – kierownik Zakładu Geomorfologii w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego (IGiGP UJ); prof. Stefan Skiba – założyciel i wieloletni kierownik Zakładu Gleboznawstwa i Geografii Gleb w IGiGP UJ; dr Wojciech Szymański – asystent w Zakładzie Gleboznawstwa i Geografii Gleb w IGiGP UJ; mgr Joanna Fidelus – doktorantka w Zakładzie Geomorfologii IGiGP UJ; dr Ryszard Prędki – kierownik Działu Udostępniania do Zwiedzania Bieszczadzkiego Parku Narodowego; dr inż. Paweł Skawiński – Dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN), dr inż. Zbigniew Krzan – zastępca Dyrektora TPN oraz pracownicy różnych działów TPN (Bogusława Chlipała, Maria Król, Szymon Ziobrowski, Jan Krzeptowski, Sławomir Wróbel), jak również pracownicy terenowi TPN (leśniczowie obwodów ochronnych, na terenie których będą trwały prace na szlakach: Kuźnice – Rajmund Starzyk, Strążyska – Tadeusz Zwijacz, Kościeliska – Andrzej Rams).
2. W 45 nrze kwartalnika „Tatry” ukazał się artykuł pt. „Negatywne skutki turystyki pieszej” poruszający tematykę zniszczeń na szlakach. Autorka, mgr Joanna Fidelus, w swojej pracy naukowej zajmuje się problematyką przekształceń w obrębie ścieżek turystycznych.
3. Zakupiono m.in. sprzęt monitorujący ruch turystyczny na szlakach oraz aktywność na terenach nieudostęnionych (film zarejestrowany przez fotopułapkę). Na temat pierwszych wyników uzyskanych z wykorzystaniem czujników pyroelektrycznych zamontowanych w TPN piszemy w 46 nrze kwartalnika „Tatry” w artykule Szymona Grocholskiego pt. „Monitoring ruchu turystycznego”.
4. W sierpniu ogłoszono przetarg nieograniczony na realizację prac związanych z remontem szlaków i rekultywacją zniszczonej roślinności – przetarg unieważniono.
5. Usunięto kraty z siedmiu jaskiń tatrzańskich. W Jaskini Czarnej w miejsce zdemontowanej kraty, którą wykorzystywali grotołazi, zainstalowano stałe punkty asekuracyjne.
6. Do magazynu TPN trafiły zakupione w ramach projektu fladry i piktogramy, które zostaną umieszczone w obrębie remontowanych szlaków oraz w rejonie skałek reglowych, gdzie notowane są przypadki nielegalnej wspinaczki.
7. Mgr inż. arch. Andrzej Stopka-Faktor – architekt, a przy tym ratownik TOPR i przewodnik tatrzański przedstawił najlepszą ofertę na wykonanie projektu remontu szlaków w rejonie Czerwonych Wierchów. Koncepcje dotyczące rozwiązań możliwych do zastosowania na Czerwonych Wierchach na bieżąco były omawiane z pracownikami TPN, w efekcie czego powstał projekt techniczny.
8. Przystąpiono do prac nad usuwaniem nielegalnych punktów asekuracyjnych na skałkach reglowych.
9. Przygotowany został film promujący projekt, zachęcający do poruszania się po znakowanych szlakach.
10. Przetarg na prace remontowe na szlakach w rejonie Czerwonych Wierchów rozpisano ponownie. Zgłosiły się dwie firmy, spośród których został wybrany wykonawca. Jednak nadal nie podpisano umowy, ponieważ firma, której nie wybrano, złożyła odwołanie. Czekamy na rozstrzygnięcie KIO.
11. Zakończono postępowanie odwoławcze i 22 lipca 2014 r. została podpisana umowa z firmą Eco-Rem na realizację prac remontowych obejmujących m.in. modernizację szlaków turystycznych montaż zapór i barier kanalizujących ruch turystyczny oraz ograniczających poza szlakową penetrację terenu.
12. Prace na szlakach zostały rozpoczęte z ze znacznym opóźnieniem ze względu na niesprzyjającą pogodę. Obfite opady deszczu występujące w lipcu i w sierpniu 2014 r. skutecznie uniemożliwiają podjęcie prac.
13. Wraz z poprawą pogody prace na szlakach ruszyły pełną parą. Utrudnień należy się spodziewać na wymienionych poniżej odcinkach szlaków turystycznych o łącznej długości 10,068 km, tj.:
szlak czerwony Przełęcz Siodło – Wyżna Kondracka Przełęcz (0,960 km),
szlak niebieski Kobylarzowy Żleb – Małołączniak (1,702 km),
szlak żółty Przełęcz Kondracka – Kopa Kondracka (1,276 km),
szlak czerwony Piec – Przełęcz pod Kopą Kondracką (5,616 km),
szlak czarny Czerwona Przełęcz – Sarnia Skała (0,514 km).
Do końca listopada 2014 roku wykonano roboty na odcinkach szlaków: Przełęcz Siodło - Wyżnia Kondracka Przełęcz oraz Przełęcz Kondracka - Kopa Kondracka. Łączna długość wyremontowanych odcinków szlaków w 2014 wynosi 1058 mb (40 mb + 480 mb + 405 mb + 133 mb).
14. Zakończenie realizacji projektu planowano na 30.11.2014 r., jednak 5.11.2014 r. z Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych podpisano aneks (nr POIS.05.01.00-00-398/12-01) do umowy o dofinansowanie przewidujący rozszerzenie projektu o wykup gruntów. Przedłużono także zakończenia projektu do 30.06.2015 r., co w niewielkim zakresie pozwoli także na kontynuację prac na szlakach.
15. Zakończono i odebrano prace związane z usuwaniem punktów asekuracyjnych na skałkach reglowych Sprawozdanie z wykonania zadania.
16. Został zrealizowany drugi z zaplanowanych do nakręcenia filmów.
17. Dzięki podpisanemu aneksowi do umowy o dofinansowanie TPN mógł rozpocząć akcję kupowania nieruchomości. W pierwszym półroczu 2015 r. kupiono 10 działek ewidencyjnych położonych w obrębach ewidencyjnych Małe Ciche, Murzasichle i Kościelisko. Łączna powierzchnia działek, które stały się własnością TPN to 0,7838 ha. Działki zasiliły obwody ochronne Kośne Hamry, Zazadnia i Kościeliska.
18. Ponownie ruszyły prace na szlakach, z których do końca 2014 r. wyremontowano zaledwie nieco ponad 1 km. Prace trwają w rejonie Czerwonej Przełęczy i Sarniej Skały oraz na odcinku od Przełęczy pod Kopą Kondracką na Kopę Kondracką (łącznie około 1000 m). Prace trwają także na odcinku Kobylarzowy Żleb-Małołączniak (1700) oraz od Pieca w kierunku Ciemniaka (odcinek o długości ok. 2000 m).
Zgodnie z planem, postęp prac powinien odzwierciedlać poniższy harmonogram:
03.06.2015r.
Przekazanie terenu w rejonie Czerwonej Przełęczy i Sarniej Skały. Rozpoczęcie robót brukarskich
22.06.2015r.
Przekazanie terenu na odcinku Przełęcz pod Kopą Kondracką – Kopa Kondracka. Rozpoczęcie robót brukarskich.
25.06.2015r.
Przekazanie terenu na odcinku Kobylarzowy Żleb – Małołączniak. Rozpoczęcie robót brukarskich
26.06.2015r.
Zakończenie prac w rejonie Czerwonej Przełęczy i Sarniej Skały
29.06.2015r.
Przekazanie terenu na odcinku od Pieca w kierunku Ciemniak. Rozpoczęcie robót brukarskich.
30.06.2015r.
Zakończenie robót brukarskich na odcinku Przełęcz pod Kopą Kondracką – Kopa Kondracka
03.07.2015r.
Przekazanie terenu na odcinku Siodło – Kopa Kondracka. Rozpoczęcie transportu i układania mat jutowych
Co będzie:
06.07.2015r.
Wprowadzenie dodatkowej brygady na odcinek Piec – Ciemniak. Rozpoczęcie robót brukarskich od Chudej Przełączki w kierunku Twardej Kopy
19. 30 czerwca 2015 r. podpisano drugi aneks (nr POIS.05.01.00-00-398/12-02) do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.01.00-00-398/12-00, dzięki czemu prace remontowe na szlakach w rejonie Czerwonych Wierchów mogą być kontynuowane do końca września 2015 r. Jednocześnie zyskaliśmy możliwość kupowania kolejnych działek na rzecz TPN. TPN powinien kupić około 4,5 ha gruntów.
20. W lipcu 2015 r. kupione zostały kolejne dwie działki, tym razem na terenie administracyjnie przynależącym do Zakopanego (pow. 0,6979 ha), a zgodnie z podziałem powierzchniowym TPN, do obwodu ochronnego Kośne Hamry.
21. W sierpniu 2015 r. podpisano kolejne dwa akty notarialne, tym razem na obszarze gminy Bukowina Tatrzańska (0,5816 ha) w obwodzie ochronnym Łysa Polana i w gminie Poronin (0,8244 ha) w obwodzie ochronnym Kośne Hamry.
22. Z realizacją projektu wiążą się działania monitoringowe, naukowe i praktyczne, o czym można przeczytać w kolejnych publikowanych w kwartalniku "Tatry" artykułach (nr 3 (45), lato 2013 "Negatywne skutki turystyki pieszej", str. 12; nr 4 (46), jesień 2013 "Monitoring ruchu turystycznego", str. 8; nr 3 (49), lato 2014 "Utrudnienia na szlakach", str. 6; nr 4 (50), jesień 2014 "Remont na Czerwonych Wierchach", str. 8; nr 1 (47), zima 2014 "Remont na Czerwonych Wierchach" str. 17 i "Wpływ rozdeptywania szlaków na roślinność wysokogórską" str. 18; nr 1 (51), zima 2015 "Tysiąc metrów szlaku" str. 9; nr 2 (52), wiosna 2015 "Monitoring na Kasprowym Wierchu", str. 10).
23. We wrześniu 2015 r. kontynuowano zakupy działek, dzięki czemu ponownie w OO Kośne Hamry TPN zyskał grunty na własność (0,241 ha) i nieznacznie zasilony został OO Zazadnia (0,0788 ha).
24. 23 września 2015 r. podpisano trzeci aneks (nr POIS.05.01.00-00-398/12-03) do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.01.00-00-398/12-00, co umożliwi zakończenie wszystkich prac na szlakach oraz kontynuację zakupu nieruchomości.
24. Trwają ostatnie prace na szlakach, kilka odcinków czeka na odbiory częściowe, inne na końcowe. Układane są maty jutowe.
25. Przygotowano teksty do publikacji w kwartalniku "Tatry". Będzie można je przeczytać dopiero w 2016 r.
26. 20 listopada 2015 r. podpisano ostanie akty notarialne dotyczące zakupu nieruchomości w Witowie (0,6649 ha) dla OO Chochołowska i w Zakopanem: dla OO Brzeziny (0,1695 ha) oraz OO Kośne Hamry (0,3775 ha). W efekcie TPN zyskał na własność 4,6391 ha gruntów (planowano kupić 4,5 ha).
27. 28 grudnia 2015 r. do Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych został wysłany wniosek końcowy.
28. Za nami pierwsza kontrola, która nie wykazała nieprawidłowości.
www.pois.gov.pl
Dotychczas w ramach projektu zrealizowane zostały następujące zadania:
1. Eksperci zajmujący się problematyką rekultywacji zniszczonych szlaków turystycznych i ich otoczenia spotkali się, aby omówić zagadnienia związane z planowanym remontem szlaków w rejonie Czerwonych Wierchów. W spotkaniu wzięli udział m.in.: prof. Kazimierz Krzemień – kierownik Zakładu Geomorfologii w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego (IGiGP UJ); prof. Stefan Skiba – założyciel i wieloletni kierownik Zakładu Gleboznawstwa i Geografii Gleb w IGiGP UJ; dr Wojciech Szymański – asystent w Zakładzie Gleboznawstwa i Geografii Gleb w IGiGP UJ; mgr Joanna Fidelus – doktorantka w Zakładzie Geomorfologii IGiGP UJ; dr Ryszard Prędki – kierownik Działu Udostępniania do Zwiedzania Bieszczadzkiego Parku Narodowego; dr inż. Paweł Skawiński – Dyrektor Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN), dr inż. Zbigniew Krzan – zastępca Dyrektora TPN oraz pracownicy różnych działów TPN (Bogusława Chlipała, Maria Król, Szymon Ziobrowski, Jan Krzeptowski, Sławomir Wróbel), jak również pracownicy terenowi TPN (leśniczowie obwodów ochronnych, na terenie których będą trwały prace na szlakach: Kuźnice – Rajmund Starzyk, Strążyska – Tadeusz Zwijacz, Kościeliska – Andrzej Rams).
2. W 45 nrze kwartalnika „Tatry” ukazał się artykuł pt. „Negatywne skutki turystyki pieszej” poruszający tematykę zniszczeń na szlakach. Autorka, mgr Joanna Fidelus, w swojej pracy naukowej zajmuje się problematyką przekształceń w obrębie ścieżek turystycznych.
3. Zakupiono m.in. sprzęt monitorujący ruch turystyczny na szlakach oraz aktywność na terenach nieudostęnionych (film zarejestrowany przez fotopułapkę). Na temat pierwszych wyników uzyskanych z wykorzystaniem czujników pyroelektrycznych zamontowanych w TPN piszemy w 46 nrze kwartalnika „Tatry” w artykule Szymona Grocholskiego pt. „Monitoring ruchu turystycznego”.
4. W sierpniu ogłoszono przetarg nieograniczony na realizację prac związanych z remontem szlaków i rekultywacją zniszczonej roślinności – przetarg unieważniono.
5. Usunięto kraty z siedmiu jaskiń tatrzańskich. W Jaskini Czarnej w miejsce zdemontowanej kraty, którą wykorzystywali grotołazi, zainstalowano stałe punkty asekuracyjne.
6. Do magazynu TPN trafiły zakupione w ramach projektu fladry i piktogramy, które zostaną umieszczone w obrębie remontowanych szlaków oraz w rejonie skałek reglowych, gdzie notowane są przypadki nielegalnej wspinaczki.
7. Mgr inż. arch. Andrzej Stopka-Faktor – architekt, a przy tym ratownik TOPR i przewodnik tatrzański przedstawił najlepszą ofertę na wykonanie projektu remontu szlaków w rejonie Czerwonych Wierchów. Koncepcje dotyczące rozwiązań możliwych do zastosowania na Czerwonych Wierchach na bieżąco były omawiane z pracownikami TPN, w efekcie czego powstał projekt techniczny.
8. Przystąpiono do prac nad usuwaniem nielegalnych punktów asekuracyjnych na skałkach reglowych.
9. Przygotowany został film promujący projekt, zachęcający do poruszania się po znakowanych szlakach.
10. Przetarg na prace remontowe na szlakach w rejonie Czerwonych Wierchów rozpisano ponownie. Zgłosiły się dwie firmy, spośród których został wybrany wykonawca. Jednak nadal nie podpisano umowy, ponieważ firma, której nie wybrano, złożyła odwołanie. Czekamy na rozstrzygnięcie KIO.
11. Zakończono postępowanie odwoławcze i 22 lipca 2014 r. została podpisana umowa z firmą Eco-Rem na realizację prac remontowych obejmujących m.in. modernizację szlaków turystycznych montaż zapór i barier kanalizujących ruch turystyczny oraz ograniczających poza szlakową penetrację terenu.
12. Prace na szlakach zostały rozpoczęte z ze znacznym opóźnieniem ze względu na niesprzyjającą pogodę. Obfite opady deszczu występujące w lipcu i w sierpniu 2014 r. skutecznie uniemożliwiają podjęcie prac.
13. Wraz z poprawą pogody prace na szlakach ruszyły pełną parą. Utrudnień należy się spodziewać na wymienionych poniżej odcinkach szlaków turystycznych o łącznej długości 10,068 km, tj.:
szlak czerwony Przełęcz Siodło – Wyżna Kondracka Przełęcz (0,960 km),
szlak niebieski Kobylarzowy Żleb – Małołączniak (1,702 km),
szlak żółty Przełęcz Kondracka – Kopa Kondracka (1,276 km),
szlak czerwony Piec – Przełęcz pod Kopą Kondracką (5,616 km),
szlak czarny Czerwona Przełęcz – Sarnia Skała (0,514 km).
Do końca listopada 2014 roku wykonano roboty na odcinkach szlaków: Przełęcz Siodło - Wyżnia Kondracka Przełęcz oraz Przełęcz Kondracka - Kopa Kondracka. Łączna długość wyremontowanych odcinków szlaków w 2014 wynosi 1058 mb (40 mb + 480 mb + 405 mb + 133 mb).
14. Zakończenie realizacji projektu planowano na 30.11.2014 r., jednak 5.11.2014 r. z Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych podpisano aneks (nr POIS.05.01.00-00-398/12-01) do umowy o dofinansowanie przewidujący rozszerzenie projektu o wykup gruntów. Przedłużono także zakończenia projektu do 30.06.2015 r., co w niewielkim zakresie pozwoli także na kontynuację prac na szlakach.
15. Zakończono i odebrano prace związane z usuwaniem punktów asekuracyjnych na skałkach reglowych Sprawozdanie z wykonania zadania.
16. Został zrealizowany drugi z zaplanowanych do nakręcenia filmów.
17. Dzięki podpisanemu aneksowi do umowy o dofinansowanie TPN mógł rozpocząć akcję kupowania nieruchomości. W pierwszym półroczu 2015 r. kupiono 10 działek ewidencyjnych położonych w obrębach ewidencyjnych Małe Ciche, Murzasichle i Kościelisko. Łączna powierzchnia działek, które stały się własnością TPN to 0,7838 ha. Działki zasiliły obwody ochronne Kośne Hamry, Zazadnia i Kościeliska.
18. Ponownie ruszyły prace na szlakach, z których do końca 2014 r. wyremontowano zaledwie nieco ponad 1 km. Prace trwają w rejonie Czerwonej Przełęczy i Sarniej Skały oraz na odcinku od Przełęczy pod Kopą Kondracką na Kopę Kondracką (łącznie około 1000 m). Prace trwają także na odcinku Kobylarzowy Żleb-Małołączniak (1700) oraz od Pieca w kierunku Ciemniaka (odcinek o długości ok. 2000 m).
Zgodnie z planem, postęp prac powinien odzwierciedlać poniższy harmonogram:
03.06.2015r.
Przekazanie terenu w rejonie Czerwonej Przełęczy i Sarniej Skały. Rozpoczęcie robót brukarskich
22.06.2015r.
Przekazanie terenu na odcinku Przełęcz pod Kopą Kondracką – Kopa Kondracka. Rozpoczęcie robót brukarskich.
25.06.2015r.
Przekazanie terenu na odcinku Kobylarzowy Żleb – Małołączniak. Rozpoczęcie robót brukarskich
26.06.2015r.
Zakończenie prac w rejonie Czerwonej Przełęczy i Sarniej Skały
29.06.2015r.
Przekazanie terenu na odcinku od Pieca w kierunku Ciemniak. Rozpoczęcie robót brukarskich.
30.06.2015r.
Zakończenie robót brukarskich na odcinku Przełęcz pod Kopą Kondracką – Kopa Kondracka
03.07.2015r.
Przekazanie terenu na odcinku Siodło – Kopa Kondracka. Rozpoczęcie transportu i układania mat jutowych
Co będzie:
06.07.2015r.
Wprowadzenie dodatkowej brygady na odcinek Piec – Ciemniak. Rozpoczęcie robót brukarskich od Chudej Przełączki w kierunku Twardej Kopy
19. 30 czerwca 2015 r. podpisano drugi aneks (nr POIS.05.01.00-00-398/12-02) do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.01.00-00-398/12-00, dzięki czemu prace remontowe na szlakach w rejonie Czerwonych Wierchów mogą być kontynuowane do końca września 2015 r. Jednocześnie zyskaliśmy możliwość kupowania kolejnych działek na rzecz TPN. TPN powinien kupić około 4,5 ha gruntów.
20. W lipcu 2015 r. kupione zostały kolejne dwie działki, tym razem na terenie administracyjnie przynależącym do Zakopanego (pow. 0,6979 ha), a zgodnie z podziałem powierzchniowym TPN, do obwodu ochronnego Kośne Hamry.
21. W sierpniu 2015 r. podpisano kolejne dwa akty notarialne, tym razem na obszarze gminy Bukowina Tatrzańska (0,5816 ha) w obwodzie ochronnym Łysa Polana i w gminie Poronin (0,8244 ha) w obwodzie ochronnym Kośne Hamry.
22. Z realizacją projektu wiążą się działania monitoringowe, naukowe i praktyczne, o czym można przeczytać w kolejnych publikowanych w kwartalniku "Tatry" artykułach (nr 3 (45), lato 2013 "Negatywne skutki turystyki pieszej", str. 12; nr 4 (46), jesień 2013 "Monitoring ruchu turystycznego", str. 8; nr 3 (49), lato 2014 "Utrudnienia na szlakach", str. 6; nr 4 (50), jesień 2014 "Remont na Czerwonych Wierchach", str. 8; nr 1 (47), zima 2014 "Remont na Czerwonych Wierchach" str. 17 i "Wpływ rozdeptywania szlaków na roślinność wysokogórską" str. 18; nr 1 (51), zima 2015 "Tysiąc metrów szlaku" str. 9; nr 2 (52), wiosna 2015 "Monitoring na Kasprowym Wierchu", str. 10).
23. We wrześniu 2015 r. kontynuowano zakupy działek, dzięki czemu ponownie w OO Kośne Hamry TPN zyskał grunty na własność (0,241 ha) i nieznacznie zasilony został OO Zazadnia (0,0788 ha).
24. 23 września 2015 r. podpisano trzeci aneks (nr POIS.05.01.00-00-398/12-03) do umowy o dofinansowanie nr POIS.05.01.00-00-398/12-00, co umożliwi zakończenie wszystkich prac na szlakach oraz kontynuację zakupu nieruchomości.
24. Trwają ostatnie prace na szlakach, kilka odcinków czeka na odbiory częściowe, inne na końcowe. Układane są maty jutowe.
25. Przygotowano teksty do publikacji w kwartalniku "Tatry". Będzie można je przeczytać dopiero w 2016 r.
26. 20 listopada 2015 r. podpisano ostanie akty notarialne dotyczące zakupu nieruchomości w Witowie (0,6649 ha) dla OO Chochołowska i w Zakopanem: dla OO Brzeziny (0,1695 ha) oraz OO Kośne Hamry (0,3775 ha). W efekcie TPN zyskał na własność 4,6391 ha gruntów (planowano kupić 4,5 ha).
27. 28 grudnia 2015 r. do Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych został wysłany wniosek końcowy.
28. Za nami pierwsza kontrola, która nie wykazała nieprawidłowości.
www.pois.gov.pl
Tatrzański Park Narodowy oraz Muzeum w Kieżmarku uczestniczą w realizacji projektu pod nazwą "Tatrzańskie dziedzictwo". Projekt przewiduje wymianę wystaw o tematyce tatrzańskiej pomiędzy naszymi instytucjami.
W roku 2010 pragniemy zaprezentować Państwu dwie wystawy. Od lutego do końca lipca w Muzeum w słowackim Kieżmarku pokazywana będzie wystawa "Tatry i Zakopane w czasach dra Tytusa Chałubińskiego”. Natomiast od czerwca do końca grudnia w ośrodku edukacyjnym Tatrzańskiego Parku Narodowego w Zakopanem zobaczyć będzie można ekspozycję "Turystyczne zdobywanie Tatr".
W ramach tego przedsięwzięcia zostanie także zbudowana nowa sala wystaw czasowych w Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym TPN.
Informacja o projekcie
Celem projektu jest uwrażliwienie na problemy ochrony przyrody, rozpowszechnianie wiedzy na temat walorów przyrodniczych Tatr, historii turystyki w polskich i słowackich Tatrach oraz roli Zakopanego i Kieżmarku, wzajemna promocja ośrodków wystawienniczych, a także szerzej - Podtatrza polskiego i słowackiego jako atrakcji turystycznych w naszym regionie, wskazanie na wspólnotę historycznego dziedzictwa, stworzenie bazy lokalowej dla przyszłej wymiany kulturalnej między TPN a ośrodkami wystawienniczymi ze Słowacji i Polski.
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu "Tatry" w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007–2013.
W roku 2010 pragniemy zaprezentować Państwu dwie wystawy. Od lutego do końca lipca w Muzeum w słowackim Kieżmarku pokazywana będzie wystawa "Tatry i Zakopane w czasach dra Tytusa Chałubińskiego”. Natomiast od czerwca do końca grudnia w ośrodku edukacyjnym Tatrzańskiego Parku Narodowego w Zakopanem zobaczyć będzie można ekspozycję "Turystyczne zdobywanie Tatr".
W ramach tego przedsięwzięcia zostanie także zbudowana nowa sala wystaw czasowych w Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym TPN.
Informacja o projekcie
Celem projektu jest uwrażliwienie na problemy ochrony przyrody, rozpowszechnianie wiedzy na temat walorów przyrodniczych Tatr, historii turystyki w polskich i słowackich Tatrach oraz roli Zakopanego i Kieżmarku, wzajemna promocja ośrodków wystawienniczych, a także szerzej - Podtatrza polskiego i słowackiego jako atrakcji turystycznych w naszym regionie, wskazanie na wspólnotę historycznego dziedzictwa, stworzenie bazy lokalowej dla przyszłej wymiany kulturalnej między TPN a ośrodkami wystawienniczymi ze Słowacji i Polski.
Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu "Tatry" w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007–2013.
Tatrzański Park Narodowy wraz ze słowackim partnerem Lasami Państwowymi TANAP-u zorganizowały internetowy konkurs wiedzy o Tatrach.
Każdy*, kto chciał sprawdzić swoje wiadomości, powinien był zapoznać się z regulaminem i zarejestrować na stronach internetowych: www.tatrybezgranic.eu (polska wersja językowa) lub www.tatrybezhranic.eu (wersja słowacka), gdzie codziennie emitowano nowe pytanie. Konkurs ruszył 1 marca i trwał do końca maja 2010 r.
Pytania konkursowe przygotowane przez specjalistów z obu instytucji obejmowały zagadnienia z zakresu przyrody ożywionej i nieożywionej, topografii, historii ochrony przyrody, przewodnictwa, ratownictwa i turystyki w Tatrach, a także przepisów prawnych obowiązujących na terenie obu tatrzańskich parków narodowych. Zwycięzcy musieli wykazać się dużą wiedzą i doświadczeniem zarówno w odniesieniu do polskiej, jak i słowackiej części tych gór. Niektóre pytania były podchwytliwe, niektóre trudne, ale trafiały się i takie, które nie sprawiły „tatrologom” trudności.
*z udziału w konkursie wykluczeni byli pracownicy TPN, SL TANAP-u i TANAP-u oraz członkowie ich rodzin
Informacja o projekcie
Projekt współfinansowany był przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu "Tatry" w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007–2013. Celem konkursu było: zapoznanie uczestników z walorami przyrodniczymi Tatr, najcenniejszymi gatunkami zwierząt i roślin tu występujących, przyrodą ożywioną i nieożywioną, historią i kulturą regionu, historią ochrony przyrody na Podtatrzu polskim i słowackim, zasadami ochrony przyrody w obu parkach, atrakcjami turystycznymi , zasadami uprawiania turystyki, sportu i rekreacji, a także umożliwienie uczestnictwa w wycieczkach edukacyjnych prowadzonych przez pracowników obu parków narodowych (praktyczne zastosowanie zdobytej w konkursie wiedzy) i podniesienie świadomości ekologicznej oraz uwrażliwienie na problemy ochrony przyrody .
W ramach projektu przewidziano powołanie zespołu koordynującego, nadzór merytoryczny i techniczny nad prawidłowym przebiegiem konkursu, opracowanie i tłumaczenie pytań, stworzenie stron internetowych do obsługi konkursu „Tatry bez granic”, organizację konferencji prasowych na otwarcie i zakończenie konkursu, przekazywanie informacji o konkursie i o wynikach poszczególnych etapów do mediów, przygotowanie pamiątkowych dyplomów i podziękowań dla uczestników konkursu, organizację wycieczek edukacyjnych dla laureatów oraz publikacje w języku polskim i słowackim w kwartalniku „Tatry”.
Każdy*, kto chciał sprawdzić swoje wiadomości, powinien był zapoznać się z regulaminem i zarejestrować na stronach internetowych: www.tatrybezgranic.eu (polska wersja językowa) lub www.tatrybezhranic.eu (wersja słowacka), gdzie codziennie emitowano nowe pytanie. Konkurs ruszył 1 marca i trwał do końca maja 2010 r.
Pytania konkursowe przygotowane przez specjalistów z obu instytucji obejmowały zagadnienia z zakresu przyrody ożywionej i nieożywionej, topografii, historii ochrony przyrody, przewodnictwa, ratownictwa i turystyki w Tatrach, a także przepisów prawnych obowiązujących na terenie obu tatrzańskich parków narodowych. Zwycięzcy musieli wykazać się dużą wiedzą i doświadczeniem zarówno w odniesieniu do polskiej, jak i słowackiej części tych gór. Niektóre pytania były podchwytliwe, niektóre trudne, ale trafiały się i takie, które nie sprawiły „tatrologom” trudności.
*z udziału w konkursie wykluczeni byli pracownicy TPN, SL TANAP-u i TANAP-u oraz członkowie ich rodzin
Informacja o projekcie
Projekt współfinansowany był przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu "Tatry" w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007–2013. Celem konkursu było: zapoznanie uczestników z walorami przyrodniczymi Tatr, najcenniejszymi gatunkami zwierząt i roślin tu występujących, przyrodą ożywioną i nieożywioną, historią i kulturą regionu, historią ochrony przyrody na Podtatrzu polskim i słowackim, zasadami ochrony przyrody w obu parkach, atrakcjami turystycznymi , zasadami uprawiania turystyki, sportu i rekreacji, a także umożliwienie uczestnictwa w wycieczkach edukacyjnych prowadzonych przez pracowników obu parków narodowych (praktyczne zastosowanie zdobytej w konkursie wiedzy) i podniesienie świadomości ekologicznej oraz uwrażliwienie na problemy ochrony przyrody .
W ramach projektu przewidziano powołanie zespołu koordynującego, nadzór merytoryczny i techniczny nad prawidłowym przebiegiem konkursu, opracowanie i tłumaczenie pytań, stworzenie stron internetowych do obsługi konkursu „Tatry bez granic”, organizację konferencji prasowych na otwarcie i zakończenie konkursu, przekazywanie informacji o konkursie i o wynikach poszczególnych etapów do mediów, przygotowanie pamiątkowych dyplomów i podziękowań dla uczestników konkursu, organizację wycieczek edukacyjnych dla laureatów oraz publikacje w języku polskim i słowackim w kwartalniku „Tatry”.
Obraz Tatr utrwalany przez lata na pocztówkach nie był dotychczas przedmiotem zainteresowania polskich badaczy (geografów, fotografów, historyków). To wielka szkoda dla historii poznania Tatr, gdyż przeglądając pocztówki wydawane od XIX w. aż do czasów dzisiejszych, można zauważyć wiele ciekawych przykładów przemian zachodzących w przyrodzie tatrzańskiej, a także przyjrzeć się przemianom ośrodków turystycznych powstających u podnóża Tatr, lub w samym ich centrum.
Tatrzański Park Narodowy oraz Muzeum w Kieżmarku są właścicielami kilkunastotysięcznego zbioru pocztówek o tematyce tatrzańskiej. Są to pocztówki wydane zarówno w języku polskim, jak i słowackim, oraz starsze opisane w języku węgierskim i niemieckim. Zbiór ten wymaga opracowania i udostępnienia wszystkim zainteresowanym, by służył lepszemu poznaniu regionu i zachceniu do odwiedzenia go.
W ramach realizacji projektu planowana jest digitalizacja zbioru oraz skatalogowania go w taki sposób, by można było łatwo odszukać interesujące informacje dotyczące danej pocztówki. Zbiór pocztówek po realizacji projektu będzie dostępny dla wszystkich zainteresowanych poprzez stronę internetową, gdzie w bazie danych będzie można obejrzeć wszystkie pocztówki i zapoznać się z ich opisem. Najciekawsze widokówki zostaną zaprezentowane na wystawie w Kieżmarku oraz w Zakopanem. Jej celem będzie zachęcić zainteresowane osoby do zapoznania się z resztą materiałów. Międzynarodowa sesja popularno-naukowa i książka, zawierająca materiały z tejże sesji przyczynią się do lepszego poznania tematu pocztówek tatrzańskich, wymiany wiedzy z polskiej i słowackiej strony Tatr. Będzie to pierwsze polsko-słowackie opracowanie tak szerokiego i nieznanego dotąd tematu.
Zakres prac jest ogromny, gdyż łączy w sobie dwie dziedziny: tematykę tatrzańską (topografię, środowisko przyrodnicze, historię osad podtatrzańskich, rozwój infrastruktury turystycznej w górach, oraz etnografię) i tematykę fotografii wykorzystywanej do celów pocztówkowych (techniki wykonania i powielania, fotografowie przełomu XIX i XX wieku).
Udostępnienie prac w internecie przyczyni się niewątpliwie do rozpropagowania tematu i wymiany spostrzeżeń w kręgach zarówno znawców problemu jak i amatorów fotografii tatrzańskiej.
Partnerem Tatrzańskiego Parku Narodowego w realizacji tego projektu jest Muzeum w Kieżmarku.
Tatrzański Park Narodowy oraz Muzeum w Kieżmarku są właścicielami kilkunastotysięcznego zbioru pocztówek o tematyce tatrzańskiej. Są to pocztówki wydane zarówno w języku polskim, jak i słowackim, oraz starsze opisane w języku węgierskim i niemieckim. Zbiór ten wymaga opracowania i udostępnienia wszystkim zainteresowanym, by służył lepszemu poznaniu regionu i zachceniu do odwiedzenia go.
W ramach realizacji projektu planowana jest digitalizacja zbioru oraz skatalogowania go w taki sposób, by można było łatwo odszukać interesujące informacje dotyczące danej pocztówki. Zbiór pocztówek po realizacji projektu będzie dostępny dla wszystkich zainteresowanych poprzez stronę internetową, gdzie w bazie danych będzie można obejrzeć wszystkie pocztówki i zapoznać się z ich opisem. Najciekawsze widokówki zostaną zaprezentowane na wystawie w Kieżmarku oraz w Zakopanem. Jej celem będzie zachęcić zainteresowane osoby do zapoznania się z resztą materiałów. Międzynarodowa sesja popularno-naukowa i książka, zawierająca materiały z tejże sesji przyczynią się do lepszego poznania tematu pocztówek tatrzańskich, wymiany wiedzy z polskiej i słowackiej strony Tatr. Będzie to pierwsze polsko-słowackie opracowanie tak szerokiego i nieznanego dotąd tematu.
Zakres prac jest ogromny, gdyż łączy w sobie dwie dziedziny: tematykę tatrzańską (topografię, środowisko przyrodnicze, historię osad podtatrzańskich, rozwój infrastruktury turystycznej w górach, oraz etnografię) i tematykę fotografii wykorzystywanej do celów pocztówkowych (techniki wykonania i powielania, fotografowie przełomu XIX i XX wieku).
Udostępnienie prac w internecie przyczyni się niewątpliwie do rozpropagowania tematu i wymiany spostrzeżeń w kręgach zarówno znawców problemu jak i amatorów fotografii tatrzańskiej.
Partnerem Tatrzańskiego Parku Narodowego w realizacji tego projektu jest Muzeum w Kieżmarku.
Tatrzański Park Narodowy jest partnerem projektu "Rodzina Łaskich i miasto Kieżmark" realizowanego przez Muzeum w Kieżmarku.
Celem projektu jest poznanie jednego z etapów rozwoju Zamku Kieżmarskiego, w nawiązaniu do losów szacownej polskiej rodziny Łaskich i pierwszej tatrzańskiej turystki Beaty Łaskiej z Kościeleckich, na podstawie pracy naukowo-badawczej zespołu ekspertów-historyków.
Główną częścią projektu będzie zwrócenie się do ekspertów z Polski i Słowacji, aby poprzez wystąpienia na konferencji, która odbędzie się w kwietniu 2012 r. przyczynili się do wyjaśnienia wiadomości o rodzinie Łaskich, jej genealogii, historiografii, historii sztuki i architektury, a także ubioru z ówczesnej epoki.
Z zaprezentowanych podczas konferencji materiałów powstanie publikacja, zatem będą one dostępne dla fachowców i laików w Polsce i na Słowacji. Częścią projektu będzie także wydanie polsko-słowackich materiałów informujących o projekcie, które posłużą do zwiększenia liczby osób odwiedzających Muzeum w Kieżmarku, szczególnie pochodzących z Polski.
W ramach projektu zostanie przygotowana również wystawa poświęcona rodzinie Łaskich, której premiera nastąpi podczas konferencji. W okresie, w którym wystawa będzie otwarta, w sali wykładowej odbywać się będą zajęcia dla uczniów szkół podstawowych i średnich. Wystawę będzie można obejrzeć także w Tatrzańskim Parku Narodowym w Zakopanem.
Dzięki projektowi do zrekonstruowanego wcześniej ubioru pierwszej tatrzańskiej turystki – Beaty Łaskiej dołączy także zrekonstuowany ubiór jej męża – Alberta Łaskiego. Planowane wspólne spotkania i wymiana wiadomości wniosą znaczący wkład w badania historycznych źródeł dotyczących rodziny Łaskich. Będą miały także wpływ na rozwój miasta i samego zamku w Kieżmarku. Ten właśnie aspekt projektu stanowi podstawowy powód, dla którego przechowywane są cenne historyczne źródła z polsko-słowackiego pogranicza. Poprzez podobne projekty mogą one wpływać na gospodarczy, polityczny i kulturalny rozwój regionu.
Materiały informacyjne, które trafią do centrów informacji turystycznej po polskiej i słowackiej stronie będą służyć do uatrakcyjnienia i zwiększenia jakości informacji turystycznej w regionie. Będą stanowić także reklamę Spisza. W ten sposób wzrośnie jakość usług oferowanych w ramach rozwoju ruchu turystycznego.
Podsumowaniem projektu jest publikacja, z którą można zapoznać się tutaj.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka 2007-2013.
Celem projektu jest poznanie jednego z etapów rozwoju Zamku Kieżmarskiego, w nawiązaniu do losów szacownej polskiej rodziny Łaskich i pierwszej tatrzańskiej turystki Beaty Łaskiej z Kościeleckich, na podstawie pracy naukowo-badawczej zespołu ekspertów-historyków.
Główną częścią projektu będzie zwrócenie się do ekspertów z Polski i Słowacji, aby poprzez wystąpienia na konferencji, która odbędzie się w kwietniu 2012 r. przyczynili się do wyjaśnienia wiadomości o rodzinie Łaskich, jej genealogii, historiografii, historii sztuki i architektury, a także ubioru z ówczesnej epoki.
Z zaprezentowanych podczas konferencji materiałów powstanie publikacja, zatem będą one dostępne dla fachowców i laików w Polsce i na Słowacji. Częścią projektu będzie także wydanie polsko-słowackich materiałów informujących o projekcie, które posłużą do zwiększenia liczby osób odwiedzających Muzeum w Kieżmarku, szczególnie pochodzących z Polski.
W ramach projektu zostanie przygotowana również wystawa poświęcona rodzinie Łaskich, której premiera nastąpi podczas konferencji. W okresie, w którym wystawa będzie otwarta, w sali wykładowej odbywać się będą zajęcia dla uczniów szkół podstawowych i średnich. Wystawę będzie można obejrzeć także w Tatrzańskim Parku Narodowym w Zakopanem.
Dzięki projektowi do zrekonstruowanego wcześniej ubioru pierwszej tatrzańskiej turystki – Beaty Łaskiej dołączy także zrekonstuowany ubiór jej męża – Alberta Łaskiego. Planowane wspólne spotkania i wymiana wiadomości wniosą znaczący wkład w badania historycznych źródeł dotyczących rodziny Łaskich. Będą miały także wpływ na rozwój miasta i samego zamku w Kieżmarku. Ten właśnie aspekt projektu stanowi podstawowy powód, dla którego przechowywane są cenne historyczne źródła z polsko-słowackiego pogranicza. Poprzez podobne projekty mogą one wpływać na gospodarczy, polityczny i kulturalny rozwój regionu.
Materiały informacyjne, które trafią do centrów informacji turystycznej po polskiej i słowackiej stronie będą służyć do uatrakcyjnienia i zwiększenia jakości informacji turystycznej w regionie. Będą stanowić także reklamę Spisza. W ten sposób wzrośnie jakość usług oferowanych w ramach rozwoju ruchu turystycznego.
Podsumowaniem projektu jest publikacja, z którą można zapoznać się tutaj.
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka 2007-2013.
21 czerwca 2013 roku Tatrzański Park Narodowy podpisał umowę z Euroregionem Tatry na realizację projektu "Polscy i słowaccy uczniowie poznają Tatry - cykl imprez edukacyjnych". Partnerem projektu są Štátne lesy Tatranského národného parku.
Celem projektu jest:
Projekt będzie kosztował 42.550,00 euro, z czego 36.167,50 euro (85%) będzie sfinansowane przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu "Tatry" w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013.
Do współpracy przy pierwszej części projektu zapraszamy nauczycieli przedmiotów przyrodniczych z terenu Podtatrza. Spotkanie informujące o projekcie i możliwej współpracy odbędzie się w piątek 1 lipca o godzinie 12.00 w Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN ul. Chałubińskiego 42a.
Celem projektu jest:
- opracowanie odpowiednich dla dzieci i młodzieży materiałów dydaktycznych o Tatrach, umożliwiających poznawanie ich walorów,
- poszerzenie wśród uczniów polskich i słowackich wiedzy o wspólnych dla obu krajów górach Tatrach, poprzez organizowanie zajęć edukacyjnych i wspólnych warsztatów,
- doskonalenie umiejętności nauczycieli polskich i słowackich w przekazywaniu wiedzy o Tatrach poprzez zorganizowanie warsztatów i wyposażenie ich w materiały dydaktyczne.
- opracowanie materiałów dydaktycznych dla nauczycieli i uczniów oraz ich druk (w pakiecie dla nauczyciela będą m.in. scenariusze zajęć, prezentacje multimedialne i inne pomoce metodyczne; pakiet dla ucznia obejmować będzie m.in. karty pracy, plakat, i gadżety edukacyjne), w celu umożliwienia korzystania z materiałów dydaktycznych przygotowanych dla uczniów planowane jest przetłumaczenie pakietu dla uczniów na język słowacki - do września 2011 r.,
- warsztaty dla nauczycieli polskich i słowackich z wykorzystaniem przygotowanych materiałów w październiku 2011 r.,
- przeprowadzenie zajęć edukacyjnych dla uczniów klas IV-VI w siedmiu szkołach podstawowych Zakopanego, kończących się konkursem wewnętrznym i wyłaniającym po 4 laureatów - październik 2011- kwiecień 2012,
- wspólne warsztaty polskich i słowackich uczniów na Słowacji.
Projekt będzie kosztował 42.550,00 euro, z czego 36.167,50 euro (85%) będzie sfinansowane przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu "Tatry" w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013.
Do współpracy przy pierwszej części projektu zapraszamy nauczycieli przedmiotów przyrodniczych z terenu Podtatrza. Spotkanie informujące o projekcie i możliwej współpracy odbędzie się w piątek 1 lipca o godzinie 12.00 w Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN ul. Chałubińskiego 42a.
Tytuł projektu: Akademia Tatry - kształtowanie postaw ekologicznych różnych grup użytkowników Tatr
Numer projektu: POIS.05.04.00-00-253/09
Termin realizacji: 2010-2012
Cele projektu:
www.pois.gov.pl
www.ckps.lasy.gov.pl
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko.
Numer projektu: POIS.05.04.00-00-253/09
Termin realizacji: 2010-2012
Cele projektu:
- podniesienie świadomości lokalnej społeczności i użytkowników Tatr w odniesieniu do zasobów i procesów przyrodniczych oraz konieczności stosowania adekwatnych sposobów ich ochrony na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego
- zwiększenie świadomości społecznej nt. korzyści wynikających z istnienia Parku Narodowego
- zmiana wizerunku TPN, polepszenie komunikacji pomiędzy parkiem a poszczególny mi grupami użytkowników Tatr
- Wydanie 8 numerów kwartalnika "Tatry" poszerzonych o artykuły tematyczne, ze zwiększonym nakładem
- Przygotowanie 2 dodatków do kwartalnika "Tatry" pt. "Taterki"
- Wydanie ulotki informacyjnej na temat korzyści z sąsiedztwa z TPN
- Wykonanie 6 prezentacji multimedialnych o tematyce przyrodniczej
- Wydanie 12 numerów biuletynu elektronicznego
- Publikacja książki dla dzieci pt. "Potwór"
- Wykonanie gadżetów dla uczestników projektu
- Szkolenie "liderów", m.in. przewodników, ratowników, dorożkarzy, nauczycieli, samorządowców
- Szkolenie dzieci szkolnych (szkoła podstawowa/gimnazjum) z powiatu tatrzańskiego
- Szkolenie młodzieży szkół średnich z powiatu tatrzańskiego i nowotarskiego
- Szkolenia dla wolontariuszy TPN
- Szkolenia dla pracowników TPN
- Konkurs fotograficzny dla uczniów szkół średnich z Małopolski pt. "Skazani na Tatry"
- Zorganizowanie dwóch paneli dyskusyjnych podczas "Spotkań z Filmem Górskim" w Zakopanem
www.pois.gov.pl
www.ckps.lasy.gov.pl
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko.
