Drugie wydanie bestselerowej książki „Góralskie czary. Leksykon magii Podtatrza i Beskidów Zachodnich” Katarzyny Ceklarz i Urszuli Janickiej-Krzywdy w nowej szacie graficznej z ilustracjami Aleksandry Czudżak.
Magia mieszkańców gór ujęta w opowieść o realnie istniejących, stosowanych do dziś, ale i zapomnianych praktycznych zabiegach Górali Podhalańskich i Beskidzkich. Dzięki 237 hasłom dowiemy się m.in., co złożyć w ofierze duchom, jak zdemaskować czarownicę, do czego służyć mogą kości, śmiertelna koszula albo wióry z trumny czy co uleczyć zbieranymi w nocy ziołami.
Książka "Czary góralskie. Magia Podtatrza i Beskidów Zachodnich" po raz pierwszy ukazała się nakładem Wydawnictw Tatrzańskiego Parku Narodowego w roku 2014.
Wkrótce po premierze leksykonu, w roku 2015, zmarła Urszula Janicka-Krzywda, współautorka książki, etnografka, folklorystka i znakomita znawczyni kultury ludowej Karpat.
Publikacja, wypełniając istotny brak tego typu opracowań, spotkała się z doskonałym przyjęciem. Jej nakład szybko zniknął z księgarskich półek, a tom stał się białym krukiem, dostępnym wyłącznie w antykwariatach i na internetowych aukcjach.
Częste pytania o wznowienie tomu, kierowane do nas zarówno przez czytelników, jak i przez instytucje kultury, sprawiły, że rozpoczęliśmy pracę nad kolejnym wydaniem. Poprawiliśmy drobne błędy, dokonaliśmy kilku uzupełnień, postanowiliśmy też przywrócić tytuł zaproponowany przez autorki do pierwszego wydania. Książka ukazuje się także w nowym opracowaniu edytorskim: stworzenie ilustracji powierzyliśmy Aleksandrze Czudżak, a projekt graficzny – Bartłomiejowi Witkowskiemu.
Zmienione i poprawione drugie wydanie leksykonu ukazuje się w chwili, gdy mija dekada od jego pierwszej edycji. Mamy nadzieję, że Góralskie czary spotkają się z równie dobrym przyjęciem, jak przed dziesięciu laty.
O autorkach:
Katarzyna Ceklarz (ur. 1983) – dr etnologii, socjolog. Wykładowczyni Akademii Nauk Stosowanych w Nowym Targu. Współzałożycielka i sekretarz Stowarzyszenia Kulturowy Gościniec. Autorka książek Sebastian Flizak. Ludoznawca i etnograf na tle swojej epoki (Kraków 2019) czy Monografia Muzeum im. Wł. Orkana w Rabce (Rabka-Zdrój 2010), podręcznika Babcyne korole. Z etnografii południowej Polski (Kraków 2012) i wielu artykułów naukowych. Współautorka i współredaktorka publikacji monograficznych z cyklu Kultura ludowa górali. Redaktorka naczelna serii naukowej „Archiwum Etnograficzne” i członkini Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (2019–2027). Z pasją poświęca się turystyce – jest przewodnikiem beskidzkim i tatrzańskim, pilotem wycieczek, instruktorem narciarstwa. Jako ekspert współpracuje z licznymi instytucjami kultury i samorządami. Uhonorowana m.in. odznaką „Zasłużony dla Kultury Polskiej” i Nagrodą Województwa Małopolskiego im. Romana Reinfussa.
Urszula Janicka-Krzywda (1949–2015) – dr etnografii, znawczyni kultury ludowej Karpat, folklorystka, muzealniczka, dziennikarka, przewodnik beskidzki, poetka. Pracowała w Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Makowianka” w Makowie Podhalańskim. Była członkinią Krajowej Komisji Artystycznej i Etnograficznej CEPELiA oraz Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Jako członkini jury uczestniczyła w Międzynarodowym Festiwalu Ziem Górskich w Zakopanem, Festiwalu Górali Polskich w Żywcu czy Karpackim Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych w Rabce-Zdroju. Badała zbójnictwo karpackie, tradycje pasterskie, folklor słowny i religijność ludową, zwłaszcza w kontekście kultury ludowej Górali Babiogórskich. W regionie Babiej Góry pracowała na rzecz lokalnych instytucji i stowarzyszeń, sprawowała też merytoryczną opiekę nad zespołami folklorystycznymi. Była autorką kilkunastu książek, ponad tysiąca artykułów naukowych, popularnonaukowych i dziennikarskich, a także przewodników turystycznych i wierszy. Do jej pisarskiego dorobku należą: Niespokojne Karpaty, czyli rzecz o zbójnictwie (Kraków 1986), Rok karpacki. Obrzędy doroczne w Karpatach Polskich (Warszawa – Kraków 1988), Kapliczki i krzyże przydrożne polskiego Podkarpacia (Warszawa 1991), Patron, atrybut, symbol (Poznań 1993), Chrześcijańskie tradycje Podkarpacia (Pruszków 1996), Niebieska Gaździna. Legendy o Matce Bożej z obszaru Polskiego Podkarpacia (Nowy Targ 2012), Zwyczaje, tradycje, obrzędy (Kraków 2013). Była autorką haseł do Wielkiej encyklopedii Polski (Kraków 2004) i Encyklopedii Kresów (Kraków 2004). Redagowała „Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie”, „Rocznik Babiogórski” i monograficzną serię Kultura ludowa górali. Uhonorowana m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, odznakami „Zasłużony Działacz Kultury” i „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, Nagrodą im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” i Nagrodą Województwa Małopolskiego im. Romana Reinfussa.
Aleksandra Czudżak (ur. 1994) – ilustratorka i graficzka, absolwentka Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Jej pracę dyplomową Pies pokazywano na wystawie najlepszych polskich dyplomów projektowych w 2018 r. Specjalizuje się w ilustracji, rysunku i grafice warsztatowej (szczególnie w technice akwaforty). Stworzyła murale dla dwóch ogrodów zoologicznych: wrocławskiego i łódzkiego. W swoich pracach porusza tematykę kobiecości, archetypów, przyrody, baśni ludowych i mitów. Tworzy ilustracje książkowe, okładkowe, plakatowe i projekty płyt muzycznych, współpracuje z zagranicznymi wydawnictwami (m.in. DK Books). Jej prace pokazywano na wystawach zbiorowych i indywidualnych. Laureatka stypendiów artystycznych. Współautorka publikacji Jak nazwać pieska? (Wydawnictwo Wolno, 2024), będącej jej debiutem książkowym. Mieszka we Wrocławiu.
Wyróżnienia, nagrody:
Nominacja w konkursie Najpiękniejsza Polska Książka, kategoria „Podręczniki i literatura fachowa (materiały edukacyjne i szkoleniowe, słowniki, poradniki)”, Polskie Towarzystwo Wydawców Książek.
Srebro w Konkursie KTR (Klubu Twórców Reklamy) w kategorii CRAFT / ILUSTRACJA / PUBLISHING dla Aleksandry Czudżak.
Wyróżnienie Prezesa Małopolskiej Organizacji Turystycznej w 9. Konkursie Najlepsze Wydawnictwa o Górach, Targi w Krakowie, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oraz Wydawnictwo „Karpaty”.
